Owczarek środkowoazjatycki – prezentacja rasy

Owczarek środkowoazjatycki, zwany również ałabajem i wołkodawem, to pies o silnej budowie, który nie sprawdzi się u każdego hodowcy. Duża inteligencja, a także wzmożone instynkty terytorialne i trudny charakter sprawiają, że czworonogi te doskonale wpasowują się w rolę psów stróżujących.  

Należy jednak zaznaczyć, że nieprawidłowo poprowadzony ałabaj może stanowić zagrożenie dla innych zwierząt, a nawet ludzi, dlatego doskonałym opiekunem jest osoba doświadczona, która nie pozwoli pupilowi na wszelkie wybryki.  

Podstawowe informacje

rozmiar	masa: 50–79 kg wzrost: 65-78 cm
maść	czarny, biały, pręgowany, szary, srokaty, rusty
długość życia	od 12 do 15 lat
główne cechy	śmiały, silny, ciekawski

Wygląd i wzorzec rasy

FCI uznało rasę już w latach 80. XX wieku, zaliczając ją do grupy II, która obejmuje pinczery, sznaucery, molosy oraz szwajcarskie psy do bydła. Przyznaną sekcją jest natomiast 2.2, czyli molosy typu górskiego.  

Wzorzec rasy zakłada co najmniej 70 cm w kłębie u psów, a 65 cm u suczek. Waga samców nie powinna być mniejsza niż 50 kg, natomiast samic – 40 kg.  

Ałabaje cechują się widocznie umięśnionym i szerokim tułowiem, przy czym samce już na pierwszy rzut oka zdają się być potężniejsze od suk, posiadają większą głowę, a także o wiele bardziej masywną budowę.  

Pomimo tego, że owczarki środkowoazjatyckie znane są ze swojego wzrostu, hodowcy dbają o precyzyjne zachowanie kluczowych proporcji. Dlatego też długość ciała zwierzęcia nie powinna być znacząco większa od wysokości w kłębie. W przeciwnym razie osobniki są traktowane jako odstępstwa od wzorca. Ponadto wymogiem jest także długa klatka piersiowa rozszerzająca się w stronę tułowia.

Do cech charakterystycznych z pewnością należy zaliczyć również dużą, masywną głowę, która swoim kształtem przypomina prostokąt. Oczy powinny natomiast przyjmować owalny kształt oraz możliwie najciemniejszy kolor, ale wzorzec akceptuje barwy od brązowej do orzechowej. Rasa cechuje się także trójkątnymi, grubymi oraz zwisającymi uszami.  

Ogon owczarka środkowoazjatyckiego jest pogrubiony u nasady i wysoko osadzony. W naturalnej postaci przyjmuje on delikatnie zakręconą formę, jednak w niektórych krajach dopuszczalne jest jego skracanie. W Polsce tego typu zabiegi są jednak zabronione.

Sierść ałabajów jest gęsta i twarda, a podszerstek obfity. Okrywa może przyjmować krótką formę (3-5 cm) lub długą (7-10 cm). Wzorzec dopuszcza niemal wszystkie maści, jednak do wyjątków należy zaliczyć barwę błękitną, czekoladową, a także czarno-rudą.  

Szczeniaki i hodowla

Owczarki środkowoazjatyckie nie należą do najpopularniejszych psów, przez co ich dostępność może okazać się nieco ograniczona. Na szczenięta nieraz należy poczekać, szczególnie decydując się na zakup psiaka z renomowanej hodowli.  

Ceny rasowych szczeniaków przeważnie mieszczą się w granicach od 3000 do 5000 zł, jednak są one uzależnione od szeregu czynników, jak chociażby status hodowli, osiągnięcia rodziców, czy też zgodność ze wzorcem FCI.  

Jednocześnie warto zaznaczyć, że w przypadku ałabajów niezwykle łatwo jest napotkać pseudohodowców, którzy kierują się wyłącznie chęcią szybkiego zysku. Z tego względu wszelkie oferty powinny być solidnie weryfikowane. W przeciwnym razie o wiele lepszym rozwiązaniem może okazać się adopcja psiaka ze schroniska lub lokalnej organizacji niosącej pomoc bezdomnym czworonogom.  

Historia rasy

Rozmaite źródła zakładają, że owczarek środkowoazjatycki należy do jednej z najstarszych ras na całym świecie. Badacze szacują, iż ałabaje mogą liczyć sobie nawet 5000 lat, przy czym ich pochodzenie jest niejednoznaczne. Niektórzy stwierdzą, że rasa wywodzi się od mastifów azjatyckich, tym samym będąc przodkiem mastifów tybetańskich. Inni zakładają natomiast, że sytuacja jest całkowicie odwrotna.  

Owczarki środkowoazjatyckie zamieszkiwały rejony Kazachstanu, Turkmenistanu, Kirgistanu oraz Uzbekistanu, gdzie wykorzystywano je do pilnowania bydła i innych zwierząt hodowlanych. Na chwilę obecną ich rola znacząco zmalała, głównie ze względu na fakt zastępowania ałabajów owczarkami kaukaskimi.  

Owczarek środkowoazjatycki – charakter i usposobienie

Znaczący wpływ na charakter owczarków środkowoazjatyckich miały warunki ich wykorzystywania. Zróżnicowane temperatury, trudne tereny, a także konieczność walki z drapieżnikami sprawiły, że ałabaje zdają się być całkowicie nieustraszone, wytrwałe, a także inteligentne i zaradne.  

Powszechnie przyjęło się uznawać, iż owczarek środkowoazjatycki jest psem niebezpiecznym, budzącym postrach, a także trudnym do ułożenia. Takie przekonanie wynika z faktu występowania szeregu cech, jak niezależność, duma oraz zaskakująca pewność siebie. Co więcej, rasę wyróżnia także duża wytrzymałość, zdolność do pracy nawet w trudnych warunkach i wrodzony instynkt terytorialny, który może przyjmować niezwykle silną formę.

Pomimo tego, że rasa zdaje się być pozbawiona atutów, w rzeczywistości są to czworonogi niezwykle lojalne, które przywiązują się do opiekuna i tworzą z nim silną więź. Traktowanie ich z szacunkiem oraz poświęcanie odpowiednich ilości czasu na tresurę i socjalizację sprawiają, że owczarki środkowoazjatyckie doskonale sprawdzą się w roli wiernych przyjaciół dla człowieka.  

Co więcej, ałabaj może również pełnić funkcję stróża posesji lub zwierząt hodowanych w gospodarstwach. Niezmiennie koniecznym będzie jednak spędzanie ze zwierzęciem stosunkowo dużych ilości czasu, gdyż długotrwała samotność często wywiera negatywny wpływ na samopoczucie, a także zachowanie czworonoga.  

Owczarek środkowoazjatycki – wychowanie i tresura

Owczarki środkowoazjatyckie wyróżniają się silnym charakterem, przez co nieraz mogą okazywać się nieposłuszne, czy też trudne do ułożenia. Opiekun powinien więc cechować się stanowczym podejściem, cierpliwością, a także odpowiednim zaangażowaniem. Co więcej, koniecznym jest unikanie wszelkich metod awersyjnych, gdyż karanie lub stosowanie przemocy wobec czworonoga może skutkować wywołaniem agresji. Połączenie nawyków mających na celu ochronę samego siebie, a także ogromnej siły, która drzemie w zwierzęciu, może stanowić poważne zagrożenie dla otoczenia psa, w tym jego opiekunów.  

Od ałabaja z pewnością nie należy wymagać pełni posłuszeństwa. Psy tej rasy cechują się bowiem dużą niezależnością oraz skłonnościami do niemal całkowitej samodzielności. I choć towarzystwo człowieka będzie sprawiało zwierzęciu sporo radości, tak stawianie zbyt dużych wymagań oraz brak szacunku do rzeczywistych potrzeb pupila, mogą skutkować niechęcią do wspólnego spędzania czasu.  

Szkolenie owczarka środkowoazjatyckiego powinno odbywać się już od pierwszych dni w nowym domu. Psy tej rasy od małego muszą być socjalizowane, dlatego też spacery w towarzystwie innych zwierząt oraz ludzi są jak najbardziej wskazane. Niebezpiecznym może jednak okazać się spuszczanie pupila ze smyczy, aby luźno biegał po konkretnych obszarach. Jego naturalny instynkt łowiecki może bowiem stanowić zagrożenie, szczególnie wówczas, gdy zwierzę nie reaguje na komendy opiekunów.  

Nieraz koniecznym może okazać się skorzystanie z usług psich trenerów, którzy podpowiedzą, jak prawidłowo postępować z ałabajem, tym samym dając właścicielom konkretne i przydatne wskazówki.  

Zabawki dla ałabaja

Zabawa jest nieodłącznym elementem życia każdego czworonożnego pupila. W związku z tym warto zaopatrzyć się w odpowiednie akcesoria, które umożliwią aktywne spędzanie wspólnego czasu oraz umocnienie więzi pomiędzy psem, a jego opiekunem. Co więcej, zabawki mogą pełnić również funkcję edukacyjną, a nawet uspokajającą lub wyciszającą. W pierwszym przypadku doskonałym rozwiązaniem okazują się wszelkie akcesoria interaktywne, natomiast w drugim – zabawki typu Kong.  

Jednocześnie warto zaznaczyć, iż zabawki dla ałabaja powinny cechować się dużą wytrzymałością. Masa i siła czworonogów tej rasy sprawiają, że niektóre akcesoria najzwyczajniej ulegają zniszczeniu, często całkowicie niezamierzonemu. Łatwe do oderwania i połknięcia elementy mogą natomiast stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia pupila. Z tego względu wysoka jakość konkretnych produktów odgrywa niezwykle istotną rolę.  

Pielęgnacja ałabaja

Pielęgnacja rasy środkowoazjatyckiej zdecydowanie nie należy do skomplikowanych. Ałabaje zrzucają swoją okrywę w umiarkowanym stopniu, przez co jej wyczesywanie nie musi przyjmować zbyt częstej formy. Wyjątkiem mogą jednak okazać się okresy linienia, podczas których sierść wypada w większym stopniu. Kąpiele powinny się odbywać w razie potrzeby, z użyciem odpowiedniego szamponu dla psów.

Regularnej kontroli będzie wymagało uzębienie zwierzęcia, stan uszu, a także długość pazurów. Warto zadbać także o stawy i kości pupila oraz jego prawidłową dietę.  

Owczarek środkowoazjatycki – dieta i żywienie

Prawidłowe żywienie odgrywa niezwykle istotną rolę w życiu każdego organizmu. To właśnie dlatego posiłki ałabaja powinny być odpowiednio zbilansowane, szczególnie w trakcie początkowych etapów życia. Co więcej, rasa musi być utrzymywana w granicach optymalnej wagi, gdyż otyłość może przyczyniać się do problemów z poruszaniem się, zapadnięcia grzbietu, a także dolegliwości stawów. Ponadto waga, która wykracza ponad standardy, zwiększa ryzyko występowania chorób takich, jak chociażby cukrzyca, nadciśnienie, czy dolegliwości układu sercowo-naczyniowego.

Owczarek środkowoazjatycki będzie potrzebował wysokiej jakości pokarmu, który zadba nie tylko o jego prawidłowy rozwój, ale i funkcjonowanie na każdym z życiowych etapów. W znaczącej ilości przypadków opiekunowie decydują się na wprowadzenie diety BARF, jednak tego typu rozwiązanie będzie wymagało odpowiedniej wiedzy oraz zaangażowania ze strony człowieka. Wówczas konieczne jest również suplementowanie poszczególnych składników odżywczych, w tym substancji mających chronić stawy, czyli glukozaminy i chondroityny.

W celu precyzyjnego dopasowania pokarmu oraz jego porcji z pewnością warto skorzystać z porady lekarza weterynarii lub psiego dietetyka, gdyż specjaliści będą w stanie dokładnie oszacować rzeczywiste potrzeby pupila. Ilość i rodzaj spożywanej karmy jest bowiem uzależniony od rozmaitych czynników, wśród których wyróżnia się wiek zwierzęcia, płeć, wagę, stan zdrowia, stopień aktywności fizycznej, a także wiele innych.

Sprawdź: Poradnik żywienia psów dla początkujących

Sklep Zoologiczny KrakVet.pl

Szeroki wybór karm dla owczarka środkowoazjatyckiego

Zdrowie i długość życia

Ałabaje należą do odpornych i wytrzymałych psów, przez co nie wykazują predyspozycji do poważnych chorób. Rasowe osobniki z renomowanych hodowli powinny być również precyzyjnie badane pod kątem wykluczenia wszelkich genetycznych schorzeń. Warto jednak pamiętać, iż rasa ta, jak niemal wszystkie duże psy, może zostać dotknięta przez dolegliwości żołądkowe (np. skręt żołądka), a także dysplazję stawów łokciowych i biodrowych.  

Pomimo dużej odporności, ałabaj niezbyt dobrze radzi sobie podczas upałów. Nieraz problematyczne okazują się także skrajnie niskie temperatury, przez co obowiązkiem każdego opiekuna jest zagwarantowanie zwierzęciu adekwatnych warunków.  

Zdrowe i silne owczarki środkowoazjatyckie żyją średnio 11 lat, jednak z pewnością nie należy rezygnować z regularnych wizyt u lekarza weterynarii, a także bieżącego kontrolowania stanu pupila.  

Koniecznym jest także systematyczne odrobaczanie lub badanie kału zwierzęcia pod kątem obecności pasożytów. Działania tego typu są szczególnie istotne wówczas, gdy pies ma skłonności do polowań na dziką zwierzynę lub jej zjadania.  

Zobacz: Robaki u psa – jak rozpoznać i leczyć?

U kogo sprawdzi się rasa?

Ałabaj z pewnością nie sprawdzi się w niewielkim mieszkaniu w bloku. Psy tej rasy potrzebują bowiem przestrzeni, na której w swobodny sposób będą mogły się poruszać, tym samym zaspokajając potrzebę stróżowania własnego terytorium.

Co więcej, owczarki środkowoazjatyckie cechują się silnym temperamentem, przez co nie należą do najłatwiejszych czworonogów. Idealnym opiekunem jest więc osoba doświadczona w pracy z psami, która dodatkowo zna ich potrzeby oraz rozumie wszelkie wymagania. Do niezwykle istotnych cech zalicza się również cierpliwość, opanowanie, wyczucie i wrażliwość na sygnały wysyłane przez pupila. Duże znaczenie ma także konsekwencja w podejmowanych działaniach i spokojne podejście, które nie obejmuje stosowania kar lub agresji względem czworonoga.

Owczarek środkowoazjatycki – stosunek do ludzi i zwierząt

Odpowiednio socjalizowane owczarki środkowoazjatyckie dobrze dogadują się zarówno z innymi ludźmi, jak i zwierzętami. Należy jednak pamiętać o niezwykle terytorialnej naturze każdego psa tej rasy, która nieraz może wykluczać towarzystwo zarówno pewnych osób, jak i rozmaitych czworonogów.

Niezależnie od stopnia zaufania, którym obdarzony jest ałabaj, warto zachowywać pewnego rodzaju ostrożność. Koniecznym jest także kontrolowanie wszelkich zabaw pupila z dziećmi, gdyż brak przestrzeni osobistej lub zbyt natarczywe zachowania mogą wprawiać zwierzę w dyskomfort. Rasa środkowoazjatycka nie jest również polecana osobom starszym, głównie ze względu na swoje rozmiary, wagę oraz trudny charakter wymagający szkolenia.

W kwestii innych zwierząt domowych, owczarek nie powinien wykazywać agresywnych zachowań. Czworonogi wychowywane w towarzystwie rozmaitych stworzeń z pewnością będą tolerowały ich obecność. Nie warto liczyć jednak na nadzwyczajną przyjaźń, a raczej najzwyklejsze funkcjonowanie w zgodzie.

Ałabaje często są uznawane za czułe, opiekuńcze, lojalne i spokojne – szczególnie, jeśli człowiek traktuje je z odpowiednim szacunkiem i zrozumieniem. To, jak pupil będzie dogadywał się zarówno z ludźmi, jak i zwierzętami, jest więc uzależnione od jego wychowania. Niesprawiedliwym jest więc stwierdzenie, iż psy tej rasy nie należą do doskonałych towarzyszy dla rodzin.

Wady i zalety owczarków środkowoazjatyckich

Ałabaje zdecydowanie kryją w sobie wiele rozmaitych cech. To właśnie dlatego przed zakupem lub adopcją psa tej rasy warto zapoznać się z najważniejszymi zaletami, ale również wadami owczarków środkowoazjatyckich. Poniższa tabela zawiera więc kluczowe informacje o rasie, tym samym stanowiąc podsumowanie istotnych kwestii.

Zalety	Wady
Niezwykła lojalność, przywiązanie i oddanie względem opiekunów.	Wymaga starannej i odpowiedzialnej tresury oraz socjalizacji.
Duża inteligencja i zaradność.	Nieprawidłowo poprowadzony może wykazywać zachowania agresywne.
Łatwa pielęgnacja, duża odporność i dobre zdrowie.	Niezależność i duża potrzeba samodzielności.
Wyjątkowe zdolności stróżujące.	Nie będzie szczęśliwy w małym mieszkaniu.
	Potrzebuje doświadczonego przewodnika. Nie sprawdzi się u osób starszych.

Ciekawostki o ałabajach

Owczarki środkowoazjatyckie z pewnością należą do niezwykle interesujących stworzeń. Ich inteligencja oraz wyjątkowy charakter sprawiają, że psy tej rasy mogą być naprawdę fascynujące.

Do zaskakujących informacji o rasie warto zaliczyć jej ograniczoną szczekliwość, a także bardzo niski ton wydawanych dźwięków. Pomimo rzadkich wokalizacji, wszelkie odgłosy są jednocześnie bardzo donośne.

Co więcej, w krajach, z których wywodzą się owczarki środkowoazjatyckie, tradycją stało się obcinanie ogonów i uszu czworonogów. Tego typu działania miały stanowić ułatwienie i ograniczenie ran powstałych w walkach z naturalnymi wrogami, do których zaliczały się rozmaite dzikie drapieżniki. Niegdyś samce były również wykorzystywane w walkach psów, jednak ich zasady jasno określały, że dany pies wygrywał wówczas, gdy uzyskał on przewagę nad przeciwnikiem. Zwycięzcy niejednokrotnie byli podziwiani i szanowani wśród ludności.

Owczarek środkowoazjatycki – popularne imiona

Ałabaje cechują się postawną budową i dużymi rozmiarami, przez co opiekunowie często decydują się na nazwy, które możliwie najbardziej oddają charakter tych czworonogów. W poniższej tabeli znajdują się więc imiona, które doskonale sprawdzą się w przypadku owczarków środkowoazjatyckich.

Imiona dla psa	Imiona dla suczki
Brutus, Hulk, Mufasa, Hercules, Zeus, Hermes, Simba, Skaza, Ares, Apollo, Thor, Odyn, Baldur, Loki, Mimir, Hajmdal, Weles, Gnar.	Hera, Hestia, Ciri, Zira, Vitani, Sarabi, Freja, Hellia, Cruella, Ravenna, Orianna, Akali, Lillia.

Najczęściej zadawane pytania

Data publikacji: 12.08.2022