Owczarek podhalański – wyjątkowy pies pasterski

Owczarek podhalański, zwany również podhalańskim psem pasterskim, owczarkiem górskim lub podhalanem, to wyjątkowo zjawiskowy pies o zrównoważonym temperamencie i wesołym usposobieniu. Co więcej, polski owczarek podhalański to jedna z zaledwie pięciu polskich ras, które zostały uznane przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI).

Pomimo wielu pozytywnych cech charakteru, polski owczarek podhalański nie będzie psem dla każdego. Wymaga on bowiem odpowiednio dopasowanego treningu, a także regularnej pielęgnacji oraz zbilansowanej diety. Poniższy artykuł zawiera więc najważniejsze informacje o rasie, ale i przydatne wskazówki i porady dotyczące posiadania owczarka górskiego.

Zobacz również: Wyjątkowe rasy psów z całego świata

Podstawowe informacje

rozmiar	masa: 45 do 65 kg wzrost: 60–70 cm
maść	jednolicie biała
długość życia	10–12 lat
główne cechy	spokojny, zrównoważony, zaradny

Wygląd i wzorzec rasy

Zgodnie z klasyfikacją FCI, owczarek podhalański zaliczany jest do grupy I – owczarki i inne psy pasterskie, z wyłączeniem szwajcarskich psów do bydła, a także sekcji 1, czyli owczarki.

Podhalany zalicza się do dużych psów, gdyż ich wysokość w kłębie wynosi od 60 aż do 70 cm, w zależności od płci. U psów rasy owczarek podhalański waga najczęściej mieści się w przedziale od 50 do 65 kg. U rasy owczarek podhalański suka waży natomiast od 45 do 60 kg. Podhalan zdecydowanie nie będzie więc psiakiem, który zmieści się na kolanach opiekunów.

Budowa ciała owczarka górskiego określana jest mianem silnej, mocnej i masywnej. Tułów podhalana jest wpisany w prostokąt, a przy tym długi i solidny. Dużych rozmiarów ogon jest osadzony poniżej linii grzbietu. Kończyny czworonoga są widocznie umięśnione i silne, natomiast jego szyja przyjmuje stosunkowo grubą postać.

Głowa podhalana jest mocna i duża, a kufa wydłużona i zakończona ciemnym nosem. Oklapnięte uszy mają kształt trójkątów i są osadzone na wysokości zewnętrznego kącika oczu. Oczy cechują się średnią wielkością, a także ciemnopiwną barwą.

Tym, co przykuwa największą uwagę w wyglądzie zewnętrznym owczarka podhalańskiego, jest jego sierść. Okrywa wierzchnia przyjmuje bowiem niezwykle gęstą formę, natomiast podszerstek jest bardzo obfity. Na szyi czworonoga występuje kryza, czyli wyraźnie dłuższa sierść, która przypomina pewnego rodzaju kołnierz. Uda cechują się portkami, natomiast ogon jest puszysty i gęsto owłosiony.

Dopuszczalnym umaszczeniem jest wyłącznie czysta biel, jednak nos, fafle, a także obwódki oczu, powinny być w kolorze czarnym. Owczarek podhalański czarny nie jest zatem zgodny z wzorcem rasy – może być mieszańcem. Rasowy może być jedynie owczarek podhalański biały.

Jak długo rośnie owczarek podhalański?

Wiele psów dużych ras osiąga pełną dojrzałość fizyczną oraz docelową wielkość w wieku znacznie późniejszym niż szczenięta mniejszych ras. W przypadku owczarków podhalańskich różnica ta nie jest bardzo duża. Podhalany osiągają dojrzałość w wieku ok. 13 miesięcy. Dla porównania, większość psów rośnie do 12. miesiąca życia.

Szczeniaki i hodowla

W Polsce owczarki podhalańskie są szczególnie popularne w obszarach górskich, dlatego też znacząca większość hodowli znajduje się właśnie tam. Niestety nie brakuje również pseudohodowców, którzy nie stosują się do zaleceń dotyczących zdrowia rasy. Przy wyborze hodowli kluczowym okazuje się więc dokładne sprawdzenie, czy została ona zarejestrowana w ZKwP. Wówczas potencjalni nabywcy zyskują bowiem pewność, że zakupione szczenię będzie pozbawione chorób genetycznych, a także traktowane w humanitarny sposób.

W przypadku rasy owczarek podhalański hodowla ma szczególne znaczenie, gdyż są to psy o silnym instykcie obronnym. Szczeniaki tej rasy muszą być odpowiednio socjalizowane od najmłodszego, by nie wystąpiły problemy behawioralne.

Owczarek podhalański cena

Powszechnie przyjęło się uznawać, iż cena owczarka podhalańskiego mieści się w granicach od około 3000 aż do granic 6000 zł. Warto przy tym zaznaczyć, że każdy hodowca ma prawo do indywidualnej wyceny oferowanych szczeniąt, dlatego też niejednokrotnie kwoty te mogą być znacznie wyższe. Wpływają na nie między innymi takie czynniki, jak wspomniana już renoma, ale także osiągnięcia i historia przodków, czy też zgodność ze wzorcem rasy.

Historia rasy

Pies owczarek podhalański ma dość skomplikowaną, a zarazem tajemniczą historię. Jedna z teorii dotyczących pochodzenia rasy mówi o tym, że przodkiem podhalana jest dog tybetański, czyli jeden z azjatyckich molosów.

Szczegółowe informacje dotyczące tego, jak na przestrzeni wieków wyglądała hodowla owczarków górskich często są ze sobą całkowicie sprzeczne. Rozmaite źródła zaznaczają jednak, że rasa podhalański pies pasterski prawdopodobnie miała swój początek już w okolicach XIII wieku, kiedy to na tereny Podhala przybyli pasterze wraz ze swoimi psami oraz stadami owiec.

Wzmianki o białych psach pasterskich występujących w rejonach Podhala pojawiły się później w XVII wieku, kiedy to Kohler wydał dzieło „Oeconomia ruralis et domestica”. Psy te wówczas były hodowane w celach obronnych przed złodziejami i wilkami, dlatego też preferowana była ich biała szata, dzięki którym można je było łatwo odróżnić. Pies pasterski podhalanski dopiero później zaczął faktycznie pełnić rolę opiekuna i obrońcy stad. Psy te hodowano w izolacji w rejonie Tatr. Podobno szczególnie dorodne osobniki hodowano w okolicach Liptowa, stąd też ich zwyczajowa nazwa – liptoki. Od tychże liptoków wywodzi się zarówno dzisiejszy podhalan, jak i słowacki czuwacz.

Historia owczarków górskich posiada jednak pewne luki, dlatego też nie sposób jednoznacznie określić, jak wyglądała w rzeczywistości. Wiadomym jest jednak, że w momencie, gdy w XX wieku Tatry stały się popularnym obszarem turystycznym, odwiedzający zwracali szczególną uwagę na zjawiskowe białe psy, które stały się również elementem folkloru oraz pewnego rodzaju atrakcją. Zakłada się także, że wówczas posiadanie podhalana było oznaką wysokiego prestiżu. Po I Wojnie Światowej rasa na fali patriotycznych zainteresowań zyskała większy rozgłos. W rozprawie z 1938 roku W. Wieland opisywał polskie rasy psów – znalazła się tam wzmianka również o owczarkach górskich. Autor zwrócił uwagę na ich podobieństwo do więgierskich kuwaszy.

Pierwsza wystawa owczarków podhalańskich miała miejsce w 1937 roku w Zakopanem, natomiast rok później opracowano wzorzec rasy pies podhalanski. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna uznała owczarki górskie dopiero w 1967 roku, natomiast pierwszą rodowodową przedstawicielką rasy była suczka o umieniu Surma pochodząca z hodowli Kordegarda.

Oprócz Polski owczarki podhalańskie są popularne również w Stanach Zjednoczonych oraz Holandii, gdzie nazywa się je owczarkami tatrzańskimi („Tatra Shepherd Dog”).

Owczarek podhalański – charakter i usposobienie

Owczarek podhalański określany jest jako pies pastersko-stróżujący, co sprawia, że cechuje się on czujnością, a także umiejętnościami szybkiego reagowania. Rasa wykazuje dużą inteligencję, a także zaskakującą samodzielność. Owczarek górski jest również wyjątkowo spokojny, opanowany i zrównoważony, tym samym doskonale odnajdując się we współpracy z człowiekiem, nawet pomimo swojej niezależności.

Podhalański pies pasterski nawiązuje z opiekunami silną więź, jednocześnie darząc ich ogromnym zaufaniem, oddaniem, wiernością, a także bezwarunkową miłością. I choć osobowość podhalana nieraz określana jest jako silna, podhalan cechuje się dużą łatwością w nabywaniu nowych umiejętności i stosowaniu się do określonych komend. Mimo tego psy te były hodowane w celach obronnych, a potem przywyczajone do samodzielnej pracy, dlatego też są niezależne z natury i wymagają doświadczonego, stanowczego właściciela.

Owczarek podhalański – czy jest groźny?

W związku z tym, że owczarki górskie wykorzystywano do ochrony owiec przed różnorodnymi zagrożeniami, w tym ze strony drapieżników, czworonogi te mogą wykazywać rozmaite skłonności obronne względem członków własnego „stada”, czyli swojej rodziny. W kontakcie z całkowicie nieznajomymi ludźmi lub zwierzętami warto więc mieć się na baczności, a także uważnie obserwować wszelkie zachowania czworonoga. Prawidłowa socjalizacja oraz wychowanie sprawiają jednak, że pies nie będzie nadmiernie obronny. Owczarek podhalański szczeniak musi być przyzwyczajany od małego do obecności nowych osób i zwierząt, a także oswajany z nowymi sytuacjami.

Wychowanie i tresura

Szkolenie i socjalizację owczarka podhalańskiego należy rozpocząć już od okresu szczenięcego lub momentu, w którym podhalan pojawia się u nowych opiekunów. Niezwykle istotne jest, że pies podhalański nie toleruje wszelkich metod awersyjnych, w tym krzyku, karania, a także przemocy fizycznej lub psychicznej. W momencie, gdy podhalan poczuje się zagrożony działaniami opiekunów, może przejawiać zachowania obronne w postaci agresji. Atmosfera treningu powinna więc przyjmować spokojną formę, a pożądane zachowania należy nagradzać za pomocą pozytywnych wzmocnień, jak chociażby pochwały, pieszczoty lub smakołyki. Dzięki temu szczeniak owczarek podhalański łatwiej utrwali sobie pożądane zachowania.

Warto, aby opiekunowie byli konsekwentni w swoich działaniach, a przy tym wykazywali zrozumienie i akceptację dla potrzeb i preferencji czworonoga.

Kluczową rolę w wychowaniu podhalana odgrywa także prawidłowa socjalizacja. W momencie, gdy podhalański owczarek zostanie odcięty od świata zewnętrznego, przebywając wyłącznie w towarzystwie znanych sobie ludzi i zwierząt, może on wykazywać strach przed nowymi sytuacjami i bodźcami, jednocześnie reagując nawet agresją. W związku z tym konieczne okazuje się wczesne zapoznawanie czworonoga zarówno z innymi ludźmi, jak i zwierzętami.

Zabawki dla owczarka podhalańskiego

Owczarek podhalański, jak niemal każdy inny pies, wykazuje ogromne zainteresowanie względem spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu, a także wspólnych zabaw z ukochanymi opiekunami. Dlatego też zdecydowanie warto zaopatrzyć się w dopasowanie akcesoria, wśród których wyróżnia się między innymi rozmaite piłki, frisbee, gryzaki, czy też zabawki sznurkowe.

Nieraz opiekunowie decydują się również na zakup produktów interaktywnych oraz akcesoriów typu Kong, gdyż są one w stanie nie tylko zaktywizować pupila, ale również zająć jego uwagę oraz rozwinąć umiejętności intelektualne.

Pielęgnacja owczarka górskiego

Pomimo gęstej i zjawiskowej okrywy, owczarek podhalanski nie będzie wymagał skomplikowanej pielęgnacji. Jego sierść wykazuje bowiem właściwości samoczyszczące, gdyż zawiera lanolinę, która chroni przed wodą, chłodem, a także zanieczyszczeniami i brudem. W związku z tym pies będzie potrzebował jedynie regularnego wyczesywania, szczególnie w okresie intensywnego linienia.

Kąpiele powinno się wykonywać jedynie wtedy, gdy sierść i skóra zwierzęcia są wyraźnie zabrudzone, co może przynosić pupilowi dyskomfort. Bieżącej kontroli wymagają natomiast oczy oraz zęby owczarka podhalańskiego. Nieraz koniecznym jest usuwanie kamienia nazębnego, a także kontrolowanie długości pazurów. Szczególnej uwagi mogą potrzebować uszy czworonoga, gdyż ich oklapnięta forma stanowi doskonałe środowisko dla rozwoju poszczególnych infekcji. Wszelkie nieprawidłowości w wyglądzie psa należy przy tym konsultować z lekarzem weterynarii.

Owczarek podhalański – dieta i żywienie

Podhalan nie należy do wybrednych psiaków, dlatego też dopasowanie odpowiedniego pokarmu nie powinno stanowić problemu. Ze względu na swoje rozmiary podhalański owczarek wymaga jednak zbilansowanej i wartościowej diety, która dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych, w tym również wspierających kości i stawy, a także wpływających na kondycję skóry oraz sierści. W przypadku dużych ras takich, jak owczarek podhalański szczenięta wymagają szczególnie starannie dobranej diety, by uniknąć problemów ze stawami w przyszłości.

Jednym z najpopularniejszych rozwiązań żywieniowych jest zakup wysokiej jakości karmy, która cechuje się odpowiednią zawartością białka, a także witamin, minerałów, węglowodanów i tłuszczy. Warto postawić więc na pokarmy renomowanych producentów, na przykład dedykowane dużym rasom. Wówczas opiekunowie zyskają bowiem pewność, że ich psiak otrzymuje wszystko to, co jest mu niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania na każdym etapie życia.

Drugą możliwością jest żywienie czworonoga zgodnie z zasadami diety BARF, czyli nic innego, jak samodzielne przygotowywanie jego posiłków. Warto przy tym zaznaczyć, że tego typu rozwiązanie może okazać się czasochłonne, jednocześnie wymagając od opiekunów odpowiedniej wiedzy w kwestii prawidłowego bilansowania diety zwierzęcia. Niezbędne może okazać się więc zasięgnięcie porady u lekarza weterynarii lub psiego dietetyka.

Po każdym spożytym posiłku, podhalanczyk powinien mieć możliwość odpoczynku przez co najmniej godzinę. Aktywność fizyczna zaraz po jedzeniu może bowiem przyczynić się do występowania takich dolegliwości, jak chociażby skręt żołądka.

Sprawdź: Karma dla psów aktywnych – ranking [TOP 10]

Sklep Zoologiczny KrakVet.pl

Szeroki wybór wysokiej jakości karm dla owczarków podhalańskich

Zdrowie i długość życia

Ile lat żyje owczarek podhalański i jakie miewa problemy zdrowotne? Owczarki podhalańskie są charakteryzowane jako silne i odporne. W przypadku rasy owczarek podhalański długość życia wynosi około 12 lat. Nie oznacza to jednak, że czworonogi tej rasy nie chorują.

W przypadku rasy owczarek podhalański problemy zdrowotne występujące najczęściej to:

• Dysplazja stawów biodrowych i łokciowych,
• Skręt żołądka,
• Zapalenia i infekcje uszu,
• Podwinięcie powieki,
• Alergie (najczęściej pokarmowe).

Do obowiązków każdego opiekuna zalicza się więc bieżące monitorowanie stanu zdrowia podhalana, a także odbywanie regularnych kontroli u specjalisty w dziedzinie weterynarii. Wszelkie nieprawidłowości w wyglądzie lub odstępstwa w zachowaniu warto przy tym konsultować z lekarzem, gdyż wczesne wykrycie poszczególnych dolegliwości może przyczynić się do zmniejszenia bólu czworonoga, a także szybszego odzyskania pełnego zdrowia.

Sprawdź: Alergia u pupila? i co dalej?

U kogo sprawdzi się rasa?

Podhalański pies pasterski zalicza się do dużych psów, które zdecydowanie nie odnajdą się w niewielkich mieszkaniach. Podhalańczyk wymaga bowiem własnej przestrzeni do swobodnej eksploracji, a także zaspokajania najważniejszych potrzeb, dlatego też o wiele lepszym rozwiązaniem okazuje się dom z dostępem do ogrodu.

Pomimo tego, że podhalan cechuje się pewną dozą niezależności, jest on również czuły, cierpliwy i spokojny, tym samym doskonale sprawdzając się w roli psa rodzinnego. Podhalańczyk będzie jednak wymagał odpowiedniego szkolenia, a także socjalizacji, przy których opiekunowie powinni być konsekwentni, ale również opanowani.

Wśród obowiązków właścicieli owczarka podhalańskiego wyróżnia się także zapewnianie zwierzęciu odpowiednich dawek aktywności fizycznej. W momencie, gdy podhalańczyk nie jest w stanie spożytkować swojej energii, może on wykazywać niszczycielskie zachowania, co w połączeniu z dużą masą i siłą, nieraz skutkuje znaczącymi stratami materialnymi.

Owczarek podhalański a dzieci

Owczarki górskie to cierpliwe, spokojne i czułe zwierzęta, które bardzo dobrze odnajdują się w towarzystwie dzieci. Co więcej, najmłodszych domowników podhalan obdarza niezwykłą sympatią, która często traktowana jest jako skutek silnego instynktu opiekuńczego czworonoga. W związku z tym, że rasa nie należy do najmniejszych, wszelkie zabawy powinny jednak odbywać się pod nadzorem osób dorosłych.

Owczarek podhalański a inne zwierzęta domowe

Powszechnie przyjęło się uznawać, że podhalan dobrze dogaduje się z innymi psami, o ile został on poddany wczesnej socjalizacji. W przeciwnym razie owczarek górski może bowiem uwydatniać swój instynkt terytorialny, tym samym reagując na inne czworonogi w obronny sposób. Jeśli jednak pupil już od okresu szczenięcego przebywał w towarzystwie innych zwierząt, w tym również kotów, w ich towarzystwie powinien on wykazywać tolerancję i akceptację.

Owczarek podhalański – ciekawostki

W skali ogólnoświatowej owczarki podhalańskie są uznawane za jedną z najrzadziej spotykanych ras psów. Jeszcze niedawno zakładano, że ilość rodowodowych podhalanów wynosi około 7500, przy czym większość z nich znajduje się w Polsce. Na dzień dzisiejszy liczby te mogą jednak być nieco większe, gdyż popularność owczarków górskich stale wzrasta. Nieraz przy zakupie czworonoga należy jednak „ustawić się w kolejce” i cierpliwie poczekać na swoje szczenię.

Owczarek podhalanski to jedna z zaledwie pięciu polskich ras psów uznawanych przez FCI. Obok podhalanów wymieniane są takie czworonogi, jak chart polski, ogar polski, pies gończy polski oraz owczarek nizinny.

Popularne imiona dla owczarków podhalańskich

Imiona dla suczki	Imiona dla psa
Lola, Bella, Coco, Astra, Zuri, Gaja, Loni, Chanel, Lumi, Dakota, Cinna, Alaska.	Dexter, Thor, Atlas, Zeus, Cosmo, Loki, Axton, Vesper, Niko, Dodge, Benji.

Najczęściej zadawane pytania