BARF to skrót od Biologically Appropriate Raw Food, co oznacza biologiczne odpowiednie surowe jedzenie lub Bones And Raw Food, tj. kości i surowa żywność. Dietę opracował australijski lekarz weterynarii dr Ian Billinghurst, który kierował się założeniem, że zwierzęta powinny karmić się tym, co ich przodkowie.
Surowemu pożywieniu, składającemu się z mięs, podrobów i warzyw, przypisuje się wiele zalet. Czy jest ono dla każdego domowego zwierzaka? Czy każdy właściciel będzie w stanie poprawnie przygotować posiłki według zasad diety? Na te pytania, jak i wiele innych, znajdziesz odpowiedzi w tym artykule.
Spis treści
Podstawy żywienia dietą BARF
Dietę BARF można stosować w modelu whole prey („cała ofiara”) i franken prey. Whole prey polega na żywieniu zwierząt całymi ofiarami, na które nasi pupile polowaliby żyjąc na wolności. To po prostu całe zwierzęta, takie jak na przykład ptactwo, gryzonie czy zajęczaki. Są podawane w całości i bez obróbki, czyli z narządami wewnętrznymi i zewnętrznymi oraz futrem.
Jako że ten model żywienia niesie ze sobą ryzyko roznoszenia jedzenia poza miską, co z kolei może sprzyjać rozwojowi pasożytów i patogenów, częściej stosuje się model franken prey. Oznacza on nic innego jak żywienie różnorodnymi częściami obrobionych tuszek zwierzęcych. Dobieramy je tak, żeby posiłek był odpowiednio zbilansowany.
Warto wiedzieć, że choć zalet diety może być wiele, surowe pożywienie nie nadaje się dla każdego psa. Niektóre psy nie radzą sobie z trawieniem takiego pokarmu. Nie powinno się go też stosować u psów po przebytych chorobach układu pokarmowego, na przykład po zapaleniu trzustki. Z kolei u psów starszych dieta może zwiększać ryzyko problemów trawiennych.
W takich przypadkach rozwiązaniem może być BARF gotowany. Plan żywienia opracowuje się zgodnie z zasadami diety, ale poszczególne składniki poddaje się obróbce termicznej. Wyklucza się wtedy kości, ponieważ tych co do zasady nigdy nie poddaje się gotowaniu.
Składniki w diecie BARF
Jednym z największych zagrożeń podczas stosowania diety BARF jest niewiedza właścicieli i nieprawidłowe komponowanie posiłków. Podstawy żywienia dietą BARF powinien znać każdy, kto planuje wdrożyć ten sposób żywienia u swojego pupila. W innym wypadku zamiast zalet diety, opiekun może poznać przykre konsekwencje niewiedzy, w tym niedobory substancji pokarmowych.
Nie wystarczy podać psu mięsa ze sklepu z dowolnym warzywem. Przygotowywanie posiłków wymaga odpowiedniej wiedzy i odpowiedzialnej suplementacji. Jest czasochłonne, więc może nie być dla każdego. Dodatkowo trzeba wiedzieć, że niektóre owoce i warzywa są dla psów trujące. Wśród nich można wymienić rodzynki, winogrona, cebulę, czosnek, szczypior, ale i pestki owoców, papaję, awokado czy niektóre orzechy.
Dieta BARF, podobnie jak każda inna dieta, powinna być zbilansowana i dostosowana do potrzeb psa. Z uwzględnieniem rasy, wieku, stanu zdrowia i wszelkich nietolerancji pokarmowych. Właściciel musi zadbać o odpowiednią zawartość białka, tłuszczu, witamin i minerałów. Dlatego podstawy żywienia dietą warto poznać u doświadczonego dietetyka.
Sprawdź: Czy pies może jeść dynię? Dynia w diecie psa
Mięso, podroby, warzywa i dodatki – jakie są prawidłowe proporcje?
Przyjmuje się, że odpowiednie proporcje w diecie BARF powinny wyglądać następująco:
- 60% powinno stanowić mięso
- 10 – 15% powinny stanowić podroby (np. serca, wątroby, żołądki)
- 10% powinny stanowić dodatki, takie jak żółtka, algi czy twaróg
- 10 – 15% mogą stanowić warzywa
- 5% mogą stanowić owoce
Podroby zwiększają ilość składników odżywczych, ponieważ są wyjątkowo bogate w witaminy oraz makro- i mikroelementy. Ich ilość powinna być jednak ograniczona, ponieważ można doprowadzić do nadmiaru wybranych składników (na przykład nadmiaru witaminy A przy zbyt częstym spożywaniu wątroby).
Mimo faktu, że podroby są bogate w składniki odżywcze, a surowe mięso jest lepiej przyswajalne, suplementacja jest niezbędna. Dlatego do pożywienia dodaje się takie składniki jak olej rybny, drożdże piwne, jaja, sól himalajską czy algi.
Przykładowo olej rybi jest źródłem kwasów Omega 3, które mają pozytywny wpływ na pracę wielu narządów i zwiększają odporność. Podobnie drożdże browarnicze zawierają beta glukany, które wspierają układ odpornościowy. Algi, podobnie jak mączka kostna lub cytrynian, mogą być dobrym źródłem wapnia, jeśli nasz pupil nie potrafi poprawnie jeść kości. Jaja są istną bombą witaminową i odżywczą, a zarazem wysoko przyswajalnym źródłem białka.
Utrzymanie odpowiednich proporcji jest ważne nie tylko ze względu na ryzyko niedoborów lub nadmiarów substancji pokarmowych. Warto wiedzieć, że kości mogą powodować zaparcia, a podroby – rozwolnienie. Z kolei żeby uniknąć niestrawności związanych ze spożyciem węglowodanów – warzywa i owoce można uprzednio zmiksować (tak, żeby przypominały wnętrzności ofiar).
Sklep Zoologiczny KrakVet.pl
Szeroki wybór wysokiej jakości mokrych karm dla psa
Zalety diety BARF
Zalety diety BARF można zauważyć stosunkowo szybko, pod warunkiem, że posiłki są odpowiednio zbilansowane. Choć większość lekarzy weterynarii pozostaje sceptyczna, dietetycy weterynaryjni w znacznej większości polecają to rozwiązanie.
Dr Joanna Zarzyńska ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego wśród zalet diety wymienia wysoką wartość odżywczą, pozytywny wpływ na mikrobiom jelitowy oraz jamę ustną, a także zwiększenie produkcji serotoniny, co ma przełożenie na lepsze zachowanie naszego pupila. BARF oferuje możliwość indywidualnego dopasowania pożywienia do stanu psa i jego rasy. Pozwala też wykluczyć czynniki alergenne i składniki źle tolerowane przez zwierzę.
Czy BARF jest dobry dla psa?
Mimo wielu zalet diety, mało kto mówi o ryzyku. Tymczasem warto mieć świadomość zwiększonego zagrożenia zakażenia pasożytami i zatruć pokarmowych. Instytut Hodowli Zwierząt przy Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu w Wiadomościach Zootechnicznych informuje o tych niebezpieczeństwach.
Badania wykazują, że u 80% psów karmionych dietą BARF wyizolowano w odchodach Salmonellę, podczas gdy u psów, które nie spożywały surowego mięsa Salmonellę wyizolowano w 30% przypadków. Tu jednak warto dodać, że to mięso drobiowe jest najczęściej skażone Salmonellą. Stwierdza się również większy poziom ryzyka zakażenia dla Escherichia coli.
Fakt, że istnieje ryzyko przenoszenia patogenów na ludzi sprawia, że osoby o obniżonej odporności nie powinny karmić swoich zwierząt dietą BARF. Tej diety nie powinny też spożywać psy terapeutyczne.
W pozostałych przypadkach można jednak po prostu zachować środki ostrożności przy stosowaniu surowego mięsa dbając o to, żeby było wysokiej jakości i pochodziło z zaufanych źródeł. Doświadczony dietetyk z pewnością poleci dobre źródła, dzięki czemu pupil będzie mógł poznać wszystkie zalety diety, nie narażając się na choroby i niestrawności.
Sprawdź: Ryby w diecie psa. Czy pies może jeść ryby?
Czy BARF jest dla kota?
Dieta BARF dla kota jest nawet łatwiejsza niż w przypadku psa, ponieważ co do zasady nie zawiera węglowodanów. Składa się wyłącznie z mięsa, podrobów i suplementów. Opcjonalnie można podawać również mięsne kości, ale suplementacja wapnia jest bezpieczniejsza. Warzywa, takie jak dynia, pietruszka, marchew, bataty czy cukinia, mogą być stosowane u kotów w małej ilości, jeśli te cierpią na zaparcia lub nadmierne zakłaczanie.
Wśród głównych zalet diety BARF dla kota warto wymienić świetne przyswajanie wody i aminokwasów egzogennych. Na rynku trudno o karmę, która odpowiadałaby potrzebom żywieniowym tych zwierząt lepiej niż BARF. Warto jednak mieć świadomość, że dla zachowania pełni zdrowia pupila niezbędna jest odpowiedzialna suplementacja i zbilansowany skład. Podobnie zresztą jak w przypadku psów.
Sklep Zoologiczny KrakVet.pl
Szeroki wybór wysokiej jakości mokrych karm dla kota
Jak przejść na dietę BARF?
Przed przejściem na dietę BARF nasz pupil powinien mieć wykonany pełny pakiet badań krwi. Takie badania trzeba powtarzać także okresowo podczas stosowania diety. Samą zmianę karmy zaleca się przeprowadzić stopniowo, żeby układ pokarmowy mógł przystosować się do nowego rodzaju pożywienia.
Schemat zmiany karmy powinien wyglądać następująco:
1 i 2 dzień: 75% dotychczasowej karmy + 25% nowej karmy
3 i 4 dzień: 50% dotychczasowej karmy + 50% nowej karmy
5 i 6 dzień: 25% dotychczasowej karmy + 75% nowej karmy
7 dzień: 100% nowej karmy.
W pierwszym tygodniu warto podawać pupilowi wyłącznie mięso lub mięso ze zmielonym warzywem. W następnej kolejności warto wprowadzić źródło wapnia, a następnie podroby – ze szczególną uwagą. Na suplementy przyjdzie czas na końcu. Każdy warto wprowadzać pojedynczo, można nawet na początku stosować połowę dziennej dawki.
Fakty i mity na temat diety BARF
FAKT W diecie BARF nie powinno się stosować mięsa z dzika i wieprzowiny
Ze względu na ryzyko związane ze wścieklizną rzekomą (chorobą Aujeszkyego) warto wybierać inne rodzaje mięs. Spożycie wirusa zawsze kończy się śmiercią u psów i kotów. Wirus jest neutralizowany podczas obróbki cieplnej.
FAKT Surowe mięso zawiera bakterie i pasożyty
Choć psi żołądek ma pH = 1, a w ślinie znajduje się enzym lizozym o silnych właściwościach przeciwbakteryjnych, w surowym mięsie znajdują się bakterie, pasożyty i wirusy, które nie muszą zostać zabite. Z tego powodu warto wybierać inne mięsa niż drób (Salmonella), dziczyzna i wieprzowina (choroba Aujeszkyego).
FAKT Kości mogą być niebezpieczne dla psów
Gotowane kości mogą być niebezpieczne dla psów, ponieważ łatwo się rozszczepiają i mogą wbić się w przewód pokarmowy. Kości drobiowe można jednak miażdżyć lub mielić, więc nie muszą stanowić zagrożenia. Z kolei wołowe kości są zbyt twarde, by stosować je jako element diety, ale mogą stanowić zabawkę.
MIT BARF prowadzi do przebiałkowania
Do nadmiaru białka łatwiej doprowadzić stosując koncentraty białka zwierzęcego w postaci mączek mięsnych lub suszonego mięsa. Dobrze zbilansowana dieta BARF nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem przebiałkowania.
MIT Surowe mięso powoduje agresję
Wręcz przeciwnie. Zwiększona produkcja serotoniny podczas spożywania diety BARF ma pozytywny wpływ na behawioryzm zwierząt domowych. Wysoka temperatura przetwarzania ma negatywny wpływ na przyswajalność tryptofanu, który jest prekursorem serotoniny.