Agama brodata – najważniejsze informacje

Agama brodata (Pogona vitticeps) to jaszczurka, która z powodzeniem odnajduje się nawet wśród całkowicie początkujących i niedoświadczonych opiekunów. Przed podjęciem decyzji o zakupie gada należy jednak zapoznać się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi tego gatunku, a także potrzebami i wymaganiami bytowymi agamy brodatej.

Pomimo tego, że opieka nad jaszczurką może zdawać się mniej skomplikowana niż w przypadku psów lub kotów, w rzeczywistości każda z nich wymaga nie tylko odpowiednich warunków, ale i dopasowanego wyposażenia oraz zbilansowanej diety. Poniższy artykuł stanowi więc podpowiedź dla początkujących opiekunów agamy brodatej, a także osób, które są zainteresowane jej hodowlą.

Zobacz również: Gekon lamparci – zjawiskowa jaszczurka

Podstawowe informacje

rozmiar	masa: 280 – 510 g wzrost: do 50 cm
maść	żółto-szara, oliwkowo-brązowa, czerwona, pomarańczowa, żółta
długość życia	od 10 do 12 lat
główne cechy	łagodne, zrównoważone, towarzyskie

Agama brodata – charakterystyka jaszczurki

Agama brodata jest jaszczurką, która w naturalnych warunkach występuje przede wszystkim na obszarach Australii. Gady z tego rodzaju preferują ciepłe klimaty, dlatego też zamieszkują tereny półpustynne, subtropikalne oraz sawannowe.

Nazwa zwierzęcia wywodzi się od charakterystycznego worka gardłowego, potocznie nazywanego brodą. W okresie godowym przyjmuje on ciemną barwę. Długość ciała jaszczurki najczęściej mieści się w przedziale od 45 do 55 cm, z czego połowę stanowi jej ogon. Co ciekawe, w naturalnych warunkach agamy brodate mogą zmieniać swoje ubarwienie w zależności od nastroju oraz temperatury ciała. Gatunek najczęściej przyjmuje odcienie od żółtoszarego do oliwkowobrązowego, jednak w hodowlach udało się również uzyskać inne odmiany kolorystyczne jaszczurek. Wśród nich wyróżnia się między innymi odmianę żółtą, pomarańczową oraz czerwoną.

Agama brodata wykazuje przyjazne i towarzyskie nastawienie względem człowieka, jednocześnie prowadząc dzienny tryb życia. Proces jej oswajania okazuje się więc stosunkowo łatwy, choć będzie wymagał cierpliwości oraz zaangażowania ze strony opiekunów.

Specyfika gatunku sprawia, że jednym z najważniejszych aspektów hodowli jaszczurki okazuje się światło oraz utrzymywanie odpowiedniej temperatury w terrarium.

Ile kosztuje agama brodata?

Koszty związane z zakupem agamy brodatej najczęściej mieszczą się w granicach około 200 zł. Ceny te są jednak uzależnione przede wszystkim od odmiany jaszczurki, a także jej pochodzenia. W sklepie zoologicznym tego typu gady okazują się nieco tańsze, jednak opiekunowie nie mają wówczas pewności względem pochodzenia jaszczurki oraz warunków, w jakich przebywała wcześniej. Dlatego też o wiele lepszym rozwiązaniem okazuje się zakup agamy bezpośrednio od hodowców, którzy specjalizują się w opiece nad tym gatunkiem.

Warto jednocześnie zaznaczyć, że podjęcie decyzji o zakupie agamy brodatej wiąże się nie tylko z kosztami samego zwierzęcia, ale również takimi wydatkami, jak terrarium i jego wyposażenie, oświetlenie i lampy grzewcze, a także pokarm i dodatkowe akcesoria. Zdecydowanie należy więc zapoznać się z obecnymi cenami wszystkich produktów, które okazują się absolutnie niezbędne w hodowli jaszczurki.

Oswajanie jaszczurki

Agama brodata w kontakcie z człowiekiem nieraz wykazuje znaczącą ufność oraz towarzyskość. Dlatego też oswajanie jaszczurki bardzo często przebiega stosunkowo sprawnie i bezproblemowo.

Po zakupie agamy należy zapewnić jej spokojną i bezpieczną przestrzeń do aklimatyzacji w nowych warunkach. Wówczas niewskazanym jest głaskanie jaszczurki, czy też branie jej na ręce. Z czasem, gdy zwierzę oswoi się z otoczeniem, możliwe jest stopniowe podawanie mu przysmaków lub pokarmów z ręki. Dzięki temu jaszczurka skojarzy towarzystwo człowieka z przyjemnością, tym samym czując się przy nim komfortowo. Jeśli więc agama nie będzie dłużej odczuwała strachu lub niepewności, po zaserwowaniu przysmaku możliwe będzie jej pogłaskanie.

Agamy brodate nie powinny być podnoszone od góry, gdyż nieraz wywołuje to u nich przerażenie, tym samym skutkując reakcjami obronnymi. Dlatego też terrarium dla gada posiada rozsuwane lub zamykane drzwiczki na jednej ze ścian. Dzięki nim możliwe jest łagodne i spokojne wyciągnięcie jaszczurki ze zbiornika, jednocześnie nie powodując u niej strachu.

Gady nie powinny przebywać poza terrarium dłużej niż około 15-20 minut. Może to bowiem skutkować szybkim obniżeniem temperatury ciała zwierzęcia. Ponadto nie zaleca się również umieszczania jaszczurki na śliskich powierzchniach, gdyż chodzenie po nich wywiera negatywny wpływ na stawy pupila.

Terrarium dla agamy brodatej

W obrębie zbiorników, które wybierane są do hodowli agamy brodatej, zdecydowanie najpopularniejsze okazują się terraria szklane oraz drewniane. Każde z nich ma jednak zarówno swoje wady, jak i zalety.

Terrarium szklane jest przede wszystkim wodoodporne, a tym samym łatwiejsze w czyszczeniu. Ponadto nie przesiąknie ono charakterystycznym zapachem agamy. Z drugiej strony jednak tego typu zbiorniki są podatne na pęknięcia oraz uszkodzenia. Szkło nie jest również zbyt dobrym izolatorem, przez co takie terrarium znacznie szybciej się ochładza. Niezwykle istotnym okazuje się przy tym fakt, iż szklane terrarium nie powinno przyjmować formy akwarium, gdyż akwaria nie są wyposażone w odpowiednią wentylację (grawitacyjną).  

Terrarium drewniane o wiele lepiej utrzymuje wewnętrzną temperaturę, tym samym gwarantując dokładniejszą izolację od warunków panujących w danym pomieszczeniu. Ponadto takie zbiorniki występują w różnorodnych wariantach, w tym również kolorystycznych. Dzięki temu terrarium może stanowić również wyjątkową ozdobę. Dodatkowym atutem okazuje się fakt, iż do drewnianych ścianek o wiele łatwiej przymocować oświetlenie oraz grzałki. Wśród wad zaznacza się natomiast podatność na zawilgocenie, co z kolei może skutkować pęcznieniem. Nieco bardziej problematyczne jest także sprzątanie zbiornika i bieżące utrzymywanie go w czystości.  

Ceny terrariów mogą być niezwykle zróżnicowane. Są one bowiem uzależnione nie tylko od swojego rodzaju, ale również producenta. Istnieje wiele firm, które zajmują się ręcznym budowaniem, a także dekorowaniem terrariów. Wówczas ich ceny mogą wahać się w granicach od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Alternatywą jest zakup pustego zbiornika, który może zostać urządzony wedle własnego upodobania.

Powszechnie przyjęło się uznawać, iż minimalne wymiary terrarium w przypadku jednej agamy brodatej wynoszą 120x60x60 cm. Warto przy tym zaznaczyć, że im większy będzie zbiornik, tym lepiej. Ponadto przydatnym udogodnieniem okazują się akcesoria w postaci półeczek, dzięki którym zwierzę będzie w stanie spacerować i wspinać się po całej powierzchni terrarium.

Terrarium powinno zostać podzielone na dwie strefy – nieco chłodniejszą oraz cieplejszą.

Warunki w terrarium

Na prawidłowy rozwój oraz funkcjonowanie agamy brodatej wpływa przede wszystkim temperatura jej otoczenia. Z tego względu każdy opiekun musi wyposażyć terrarium w odpowiednio dopasowaną lampę grzewczą, która powinna oświetlać wysepkę. Zaleca się, aby temperatura na wyspie ciepła sięgała około 38-40°C. W pozostałych obszarach terrarium powinna ona natomiast wynosić nie mniej niż 20-25°C. Takie rozwiązanie sprawia, że jaszczurka ma możliwość przesiadywania w obszarze o aktualnie odpowiedniej temperaturze, co z kolei wpływa na jej samopoczucie i dobrostan.

Pod lampami zdecydowanie warto umieścić termometry, dzięki którym kontrolowanie bieżącej temperatury w terrarium staje się całkowicie bezproblemowe.

Warto jednocześnie zaznaczyć, że agama brodata pobiera ciepło receptorami znajdującymi się na grzbiecie. Wszelkie akcesoria w postaci mat grzewczych, kamieni lub kabli mających dostarczać ciepło stają się więc zbędne, gdyż jaszczurka najzwyczajniej nie będzie miała możliwości z nich skorzystać.

Kluczowym okazuje się również fakt, iż gatunek ten do prawidłowego funkcjonowania wymaga promieni UVB, które przyczyniają się do wytwarzania witaminy D₃, niezbędnej do optymalnego wchłaniania wapnia. Dlatego też terrarium należy wyposażyć w odpowiednią żarówkę kompaktową, świetlówkę T5 lub metalohalogen. Lampy UVB muszą być przy tym zamontowane w odległości maksymalnie 30-40 cm, gdyż pożądane promienie nie sięgają dalej.

W terrarium należy również zachowywać odpowiednią wilgotność. Warto więc umieścić w nim zbiornik z wodą, z którego agama nieraz korzysta również w przypadku kąpieli. Alternatywą jest natomiast regularne zraszanie. Przydatnym urządzeniem okazuje się przy tym higrometr, dzięki któremu każdy hodowca będzie w stanie sprawdzić, czy w zbiorniku zachowany jest odpowiedni poziom wilgotności.

Wyposażenie terrarium agamy brodatej

Wśród najważniejszych akcesoriów, jakie powinny znaleźć się w terrarium agamy brodatej, wyróżnia się przede wszystkim wyspę ciepła, o której była mowa we wcześniejszych akapitach. Przydatnym okazuje się również wspomniane już naczynie na wodę. Dodatkowo w zbiorniku nie może zabraknąć takich elementów, jak:

• Miseczka na pokarm,
• Kryjówki w postaci korzeni lub domków,
• Dodatkowe akcesoria, jak chociażby platformy do wspinania się.

Tym, na co warto zwrócić szczególną uwagę przy urządzaniu terrarium, jest również podłoże. Zaleca się, aby było ono mieszanką gliny wędkarskiej, wody oraz piasku. Tego typu podłoże twardnieje w stosunkowo krótkim czasie, tym samym zapobiegając spożywaniu ściółki przez agamę. Ponadto jest ono również stosunkowo łatwe w czyszczeniu, dlatego też bieżące utrzymywanie porządku nie powinno wówczas stanowić problemu. Alternatywę może stanowić drobny pellet drzewny, piasek, a nawet ręczniki papierowe lub podkłady chłonne dla zwierząt. Kluczowym aspektem okazuje się wówczas obserwacja, czy agama nie podjada danego podłoża, gdyż może to skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi u pupila.

W kwestii podłoża nie zaleca się stosowania przede wszystkim drewienek bukowych.

Pielęgnacja agamy brodatej

Choć agama brodata nie wymaga regularnego wyczesywania sierści, czy też mycia zębów, tak w niektórych okresach będzie ona potrzebowała odpowiedniej pielęgnacji i opieki. Wśród szczególnych momentów zaznacza się takie sytuacje, jak chociażby:

1. Zimowanie – czyli moment, w którym agama zapada w kilkutygodniowy sen mający zapewnić jej regenerację. Wówczas jaszczurka wykazuje brak apetytu, tym samym przebywając raczej w chłodniejszych częściach terrarium. Hodowca powinien więc zapewnić zwierzęciu możliwie największy spokój, jednocześnie stopniowo wygaszając lampy znajdujące się w zbiorniku.
2. Linienie – agamy okresowo zrzucają swoją skórę, a częstotliwość tego procesu jest znacznie większa u młodych osobników. W takich momentach opiekunowie powinni zapewnić zwierzęciu zwiększoną wilgotność powietrza w terrarium, co ułatwi przebieg całego procesu linienia. Zaleca się również, aby jaszczurka miała wówczas możliwość kąpieli w wodzie o temperaturze około 40°C. Warto jednocześnie zwracać szczególną uwagę na takie obszary ciała agamy, jak końcówka ogona oraz kończyny. Stara wylinka może bowiem doprowadzić nawet do martwicy, przez co zaleca się, aby najbardziej narażone obszary delikatnie smarować oliwką przeznaczoną dla dzieci.

Agamy brodate nie należą do szczególnie „porządnych” stworzeń, dlatego też hodowcy muszą zadbać o prawidłową higienę gadów. W tym celu raz na jakiś czas warto zorganizować jaszczurce kąpiel, dzięki której oczyści ona swoje ciało z rozmaitych drobinek.

Nawet jeśli agama wygląda i zachowuje się w prawidłowy sposób, nie należy rezygnować z okresowych wizyt u lekarza weterynarii. Co najmniej raz na kilka miesięcy warto odwiedzić specjalistyczny gabinet, w którym odpowiednio wykwalifikowana osoba wykona niezbędne badania, w tym na obecność pasożytów wewnętrznych oraz ewentualnych niedoborów poszczególnych składników odżywczych. Ponadto wszelkie nieprawidłowości i odstępstwa od normy należy na bieżąco konsultować z weterynarzem specjalizującym się w opiece nad gadami.

Agama brodata – żywienie i suplementacja

Dieta agamy brodatej powinna być dostosowana przede wszystkim do obecnego etapu rozwojowego. Młode osobniki, które znajdują się w fazie intensywnego wzrostu, muszą otrzymywać znacznie więcej pokarmu zwierzęcego niż roślinnego. Wówczas zaleca się więc żywienie pupila przy użyciu świerszczy lub karaczanów. Okazjonalnie można serwować także przysmaki w postaci mączników. Dzięki temu agama otrzyma odpowiednie ilości wartościowego białka, które przyczyni się do optymalnego jej rozwoju. Warto przy tym zaznaczyć, że gotowe mieszanki w suchej formie zdecydowanie nie wzbudzą zainteresowania gada, dlatego też zaleca się karmienie jaszczurki żywymi owadami.

Wraz z wiekiem możliwe jest włączanie do diety coraz większych ilości pokarmów roślinnych, takich jak:

• Rukola,
• Roszponka,
• Kapusta pekińska,
• Kiełki,
• Mniszek lekarski.

Codzienne posiłki mogą być wzbogacane o niewielkie ilości świeżych warzyw i owoców (np. marchewka lub jabłko).

Oprócz standardowych posiłków dieta agamy brodatej musi być wzbogacana odpowiednimi suplementami. Młode osobniki powinny spożywać przede wszystkim sproszkowany wapń. Zaleca się, aby wapń był suplementowany przez 5 dni w ciągu tygodnia, natomiast w ciągu pozostałych 2 dni należy serwować zwierzęciu witaminy przeznaczone dla jaszczurek, w tym witaminę D₃.

Czego nie może jeść agama brodata?

W obrębie pokarmów, które nie powinny znaleźć się w diecie agamy brodatej, wyróżnia się:

• Larw much,
• Owady łąkowe (np. koniki polne, motyle, ćmy),
• Owady spotykane na obszarze domu (np. muchy, pająki).

Ponadto nie zaleca się, aby podawane owady były zbyt duże. Powszechnie uważa się, że rozmiar nie może być większy niż rozstaw oczu agamy. W przeciwnym razie jaszczurka może się zadławić, a nawet zaczopować.

Agama brodata – długość życia i choroby

Długość życia agamy brodatej jest uzależniona przede wszystkim od czynników genetycznych, ale również środowiskowych. Na jej stan wpływają warunki bytowe, dieta i suplementacja, a także prawidłowa pielęgnacja. Powszechnie przyjęło się jednak uznawać, iż średnia długość życia jaszczurki wynosi od 7 do 10 lat. Obserwowano jednak sytuacje, w których agamy dożywały nawet 20 lat.

Gady z tego gatunku są podatne na różnorodne dolegliwości. Najczęściej wynikają one z niedoborów poszczególnych witamin lub minerałów, w tym wapnia i błonnika. Wówczas jaszczurka może zmagać się między innymi z zahamowaniem wzrostu, nieprawidłowym rozwojem, a także problemami związanymi z układem trawiennym. Wśród częstych chorób wyróżnia się także:

• Martwicę,
• Pasożyty wewnętrzne,
• Infekcje wirusowe i bakteryjne,
• Urazy mechaniczne.

Aby zapewnić agamie zdrowe i szczęśliwe życie należy regularnie konsultować jej stan ze specjalistą w dziedzinie weterynarii. Nie warto przy tym ignorować poszczególnych nieprawidłowości w wyglądzie lub zachowaniu, gdyż może to skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi jaszczurki, a nawet jej śmiercią.

Ciekawostki o agamie brodatej

Jaszczurki z tego gatunku niejednokrotnie nazywane są „brodatymi smokami”, gdyż, rzeczywiście, ich wygląd może przypominać mityczne stworzenia, jakimi są smoki. Co ciekawe, charakterystyczna broda agamy, określana również jako worek gardłowy, może być wskaźnikiem różnych stanów emocjonalnych jaszczurki. W momencie, gdy jest ona zagrożona lub zestresowana, worek gardłowy zmienia swoją barwę na ciemnoszarą, a nawet czarną. Ponadto może on również ulegać rozszerzeniu, co ma na celu odstraszanie potencjalnych drapieżników. W momencie, gdy agama jest rozluźniona i spokojna, jej broda przyjmuje barwę zbliżoną do odcienia całego ciała.

W naturalnych warunkach agamy brodate komunikują się między sobą za pomocą mowy ciała. U jaszczurek z tego gatunku obserwowane są przede wszystkim dwa gesty – kiwanie głową oraz machanie przednimi kończynami. I choć specjaliści nie mają pewności, dlaczego agamy wykazują te zachowania, powszechnie przyjęło się uznawać, iż kiwanie głową jest oznaką dominacji, natomiast machanie sygnalizuje uległość wobec dominujących osobników.

Hodowcy jaszczurek z tego gatunku niejednokrotnie zgłaszają, że ich podopieczni bardzo często śpią w niezwykłych, a zarazem odrobinę dziwnych pozycjach. Obserwowane są między innymi takie zachowania, jak spanie w pionowym ułożeniu ciała, opierając się tym samym o ściany terrarium lub poszczególne elementy jego wystroju.

Agamy brodate niezaprzeczalnie okazują się zupełnie wyjątkowe. Dlatego też fascynującym jest fakt, iż pomimo raczej spokojnego trybu życia, w razie potrzeby są one w stanie biec z zaskakującą prędkością, która sięga nawet 4 m/s. Jest to więc wartość porównywalna do biegu człowieka. Co więcej, w celu zoptymalizowania własnej szybkości, jaszczurka biegnie w pozycji pionowej – unosząc się na tylnych kończynach.

Zobacz również: Hodowla żółwia – co warto wiedzieć na początek?

Popularne imiona dla jaszczurek

Imiona dla samca	Imiona dla samicy
Godzilla, Smaug, Bezzębny, Mushu, Dragon, Norbert, Smok, Dino, Zeus, Otis, Lucjusz.	Bajka, Tola, Smoczyca, Bella, Łuska, Diana, Ruby, Pomarańcza, Lizzie.

Najczęściej zadawane pytania