Pająki – odmiany, hodowla i żywienie

Pająki są najliczniejszym rzędem gromady pajęczaków. W jego obrębie wyróżnia się ponad 50 tysięcy opisanych gatunków, które zostały podzielone na 2 podrzędy składające się łącznie ze 128 rodzin. Stworzenia te niejednokrotnie wywołują podziw, jednak bardzo często spotykają się z niechęcią. Zdecydowanie nie brakuje przy tym pasjonatów oraz miłośników tych zwierząt, którzy z ogromnym zaangażowaniem zajmują się ich hodowlą.

Co więc warto wiedzieć o pająkach? Które z nich sprawdzą się w domowej hodowli i czego będą potrzebować? Odpowiedzi na te, a także wiele innych pytań, znajdują się w dalszej części poniższego artykułu.

Zobacz również: Hodowla żółwia – co warto wiedzieć na początek?

Podstawowe informacje

rozmiar	rozstaw odnóży: do 32 cm wielkość: 0,5-12 cm
długość życia	zależna od gatunku

Pająki – budowa i wygląd

Pająki to niezwykle specyficzne stworzenia, których ciało zbudowane jest z dwóch części – głowotułowia i odwłoku. Są one połączone segmentem zwanym stylikiem, czyli przekształconym elementem odwłoka.

Zwierzęta te posiadają również charakterystyczne odnóża. Dwie pary znajdujące się na głowotułowiu to odnóża gębowe, zwane również szczękoczółkami, natomiast pozostałe są określane jako odnóża kroczne.

Pająki są zwierzętami lądowymi, choć wiele gatunków potrafi nie tylko pływać, ale i nurkować. Ponadto są to stworzenia drapieżne, a większość z nich produkuje jad. Na chwilę obecną wiadomo jednak, że zaledwie około 3% pająków jest w stanie wytworzyć substancję, która może zagrażać człowiekowi.

Pająki – jakiego wybrać? Polecane gatunki

Wybór pierwszego pająka do domowej hodowli może okazać się wyjątkowo trudnym zadaniem. Stworzenia te, jak każde inne, wykazują własne potrzeby i wymagania, które nieraz przyjmują niezwykle specyficzną postać. Powszechnie przyjęło się więc uznawać, iż pająk dla początkującego hodowcy powinien:

• Cechować się odpornością na drobne błędy, jakie mogą mieć miejsce w amatorskiej hodowli,
• Wykazywać możliwie najniższą agresję w kontakcie z człowiekiem,
• Poruszać się z ograniczoną prędkością, co utrudni jego ucieczkę,
• Posiadać jak najsłabszy jad, aby nie zaszkodzić człowiekowi.

Zdecydowanie najpopularniejszym rozwiązaniem, które polecane jest zarówno początkującym, jak i nieco bardziej doświadczonym hodowcom, okazuje się zakup pająka z rodziny ptasznikowatych. Dlatego też przykładowe gatunki ptaszników zostały opisane poniżej.

Brachypelma

To gatunek o stosunkowo słabym jadzie, który w przypadku ugryzienia nie stwarza zagrożenia dla człowieka. Jego przedstawiciele cechują się przy tym stosunkowo powolnymi ruchami, co z kolei znacząco obniża ryzyko przypadkowej ucieczki zwierzęcia. Brachypelma doskonale sprawdza się w przypadku początkujących hodowców głównie ze względu na fakt, iż gatunek ten niemal całkowicie nie wykazuje agresywnych reakcji. W przypadku zagrożenia pająk jest o wiele bardziej skłonny do ucieczki niż ataku.

Dodatkowym atutem okazują się jednocześnie różnorodne i wyraziste odmiany kolorystyczne tego typu stworzeń.

Chromatopelma cyaneopubescens

Gatunek ten cieszy się dużym zainteresowaniem głównie ze względu na fakt, iż jest on stosunkowo łatwy w hodowli, tym samym nie wykazując agresywnych zachowań. Ponadto jad tego pająka nie stwarza zagrożenia dla człowieka.

Interesującym może okazać się również fakt, iż ubarwienie chromatopelma cyaneopubescens zmienia się wraz z jego wiekiem. Pająki z tego gatunku rosną w zaskakującym tempie, a hodowcy nieraz zaznaczają, że ich podopieczni są w stanie pokryć pajęczyną niemal całe terrarium.

Grammostola

To gatunek, wśród którego wyróżnia się takie odmiany jak chociażby pulchra, pulchripes, czy też rosea. Tego typu pająki rosną w stosunkowo wolnym tempie, jednocześnie cechując się ciemnym ubarwieniem i wyrazistymi, kolorowymi akcentami. Grammostola produkuje nieszkodliwy dla człowieka jad, jednak przedstawiciele tego gatunku mogą wykazywać lekko agresywne zachowania.

Lasiodora

Pająki z tego gatunku osiągają stosunkowo duże rozmiary, dlatego też cieszą się sporym zainteresowaniem. Ponadto ich jad nie jest szkodliwy dla człowieka, jednak dorosłe osobniki mogą wykazywać agresywne reakcje – szczególnie w obliczu zagrożenia.

Co ciekawe, gatunek ten okazuje się jednym z najtańszych, ale jego przedstawiciele miewają znaczący apetyt i nieraz są określani mianem żarłocznych.

Hodowla pająków – regulacje prawne

Decydując się na zakup pająka warto zapoznać się z konkretnymi wytycznymi dotyczącymi wejścia w jego posiadanie. Poszczególne regulacje prawne mogą bowiem nakładać obowiązek dysponowania odpowiednim pozwoleniem lub zaświadczeniem. Z reguły tego typu wytyczne nie odnoszą się jednak do ptaszników, gdyż ich posiadanie oraz handel są w pełni dozwolone. Wyjątkiem okazuje się jednak gatunek Brachypelma, przez co do jego hodowli niezbędny będzie odpowiedni dokument. Może to być:

• Zaświadczenie dotyczące urodzenia w niewoli, które jest wystawiane przez Powiatowy Inspektorat Sanitarny,
• Zezwolenie Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES),
• Dowód zakupu (np. faktura), oświadczenie hodowcy lub umowa kupna/darowizny.

Zgodnie z artykułem 131 pkt. 1 Ustawy o ochronie przyrody, brak odpowiednich dokumentów może grozić karą grzywny, a nawet aresztu. Dlatego też przy zakupie pająka zdecydowanie warto zadbać o to, aby hodowca zapewnił wszystkie niezbędne dokumenty.

Co więcej, rozporządzenie Ministra Środowiska z 2011 roku mówiące o gatunkach zwierząt stwarzających zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, wyróżnia poszczególne pająki, na które należy uzyskać specjalne pozwolenie. Zaliczane są do nich takie gatunki, jak chociażby:

• Atraks robustus,
• Hadronyche,
• Phoneutria (wałęsak brazylijski),
• Sicarius,
• Latrodectus mactans (czarna wdowa),
• Loxosceles (pustelnik brunatny),
• Latrodectus katipo,
• Latrodectus tredecimguttatus.

Terrarium dla pająka

Każdy pająk, niezależnie od swojego gatunku, będzie potrzebował odpowiedniego terrarium. I choć poszczególne gatunki, charakteryzowane jako ziemne, podziemne lub nadrzewne, będą wymagały nieco odmiennego wyposażenia, przy wyborze terrarium istnieje kilka kluczowych zasad.

Pierwsza z nich mówi o prawidłowej wentylacji zbiornika. W znaczącej większości przypadków w zupełności wystarcza wentylacja sufitowa, czyli nic innego, jak perforowana blaszka z aluminium. Jeśli terrarium nie będzie posiadało odpowiedniej wentylacji może gromadzić się w nim szkodliwa dla pająka pleśń.

Kolejnym aspektem każdego terrarium jest zapewnienie pająkowi optymalnej temperatury. Kluczowym jest, aby mieściła się ona w przedziale od 22 do 28°C, gdyż zarówno niższe, jak i wyże wartości, mogą stwarzać zagrożenie dla zwierzęcia. Aby nie musieć przejmować się stałym utrzymywaniem prawidłowej temperatury zdecydowanie warto zaopatrzyć się w automatyczny termostat.

W każdym terrarium należy również utrzymywać prawidłową wilgotność. W tym celu przydatnym okazuje się spryskiwacz ręczny lub mechaniczny system zraszania. Nie należy również zapominać o naczyniu z wodą, z którego zwierzę będzie mogło korzystać w dowolnym momencie.

Terrarium dla pająka ziemnego

Powszechnie przyjęło się uznawać, iż podstawa terrarium dla pająka ziemnego powinna wynosić co najmniej 30×40 cm, natomiast jego wysokość około 20-25 cm. Upadek ze zbyt dużej wysokości może bowiem okazać się niezwykle zagrażający dla zdrowia i życia zwierzęcia, dlatego też nie warto inwestować w wysokie terraria.

Tego typu pająki bardzo dobrze odnajdują się na twardym podłożu, jednak nieraz cenią sobie możliwość okopania się w nim. Dlatego też zaleca się, aby podłoże stanowiła kora, choć w niektórych przypadkach stosowany jest również piasek.

W terrarium pająka ziemnego powinny znajdować się elementy, które posłużą mu za kryjówkę. Może to być specjalny kamień z wydrążonym środkiem, jaskinia, a nawet połówka kokosa.

Terrarium dla pająka podziemnego

Pająki podziemne, jak sama nazwa mówi, będą wymagały przestrzeni do swobodnego okopywania się w podłożu. Dlatego też specjaliści zalecają, aby wysokość terrarium przyjmowała od co najmniej 30 do około 50 cm. Warstwa podłoża powinna natomiast wynosić 15-20 cm.

Tego typu pająki większość swojego czasu spędzają pod ziemią, tym samym tworząc własne korytarze. Dlatego też wszelkie dekoracje i akcesoria stają się zasadniczo zbędne. Opiekunowie powinni jednak zapewnić zwierzęciu dostęp do świeżej i czystej wody.

Terrarium dla pająka nadrzewnego

Pająki nadrzewne wymagają przede wszystkim przestrzeni do swobodnego wspinania się. Dlatego też terrarium dla takich gatunków powinno cechować się nieco większą wysokością, na przykład na poziomie 40-60 cm. Podstawa może natomiast przyjmować nieco mniejsze wartości.

Ściany terrarium warto wyłożyć korą, kamieniami lub innymi materiałami, po których pająk będzie mógł się wspinać. W tym celu należy jednak użyć specjalnego silikonu akwarystycznego, który nie będzie stanowił zagrożenia dla zdrowia zwierzęcia.

Niezbędnym wyposażeniem lokum dla pająka nadrzewnego są przede wszystkim korzenie, między którymi będzie on mógł się schronić. Zaleca się również, aby w zbiorniku znajdowały się żywe rośliny oddające naturalne warunki bytowe wybranego gatunku. W terrarium nie może również zabraknąć naczynia ze świeżą wodą.

Co jedzą pająki?

Odpowiednio dopasowana dieta to niezwykle istotny element prawidłowego rozwoju oraz funkcjonowania każdego pająka, niezależnie od jego gatunku. Warto przy tym zaznaczyć, że sposób żywienia młodych i starszych pająków będzie nieco odmienny.

Młode osobniki bardzo często nie są w stanie polować na swoje ofiary tak efektywnie, jak robią to starsze pająki. Dlatego też bardzo chętnie żywią się przede wszystkim larwami much, czy też wylęgami świerszczy. W momencie, gdy zwierzę nieco podrośnie, możliwe będzie serwowanie mu dorosłych much, larw mącznika, karaczanów oraz stosunkowo niewielkich świerszczy.

Dorosłe pająki należy żywić między innymi larwami drewnojadów, świerszczami, szarańczami pustynnymi oraz karaczanami. Warto przy tym pamiętać, że zwierzęta te są drapieżnikami, które czerpią satysfakcję z udanych polowań. Niewskazanym będzie więc podawanie pająkowi martwych pokarmów, gdyż najzwyczajniej mogą one okazać się niezbyt interesujące.

Pająki najchętniej polują nocą, dlatego też wszelkie pokarmy powinny być im podawane w porze wieczornej. Młodsze osobniki należy karmić co około 2-3 dni, natomiast starsze nieco rzadziej.

Wylinka pająka

Wylinka u pająków to proces związany ze wzrostem ich ciała i wymianą zewnętrznego oskórka. Jest to podobne do procesu linienia u innych stawonogów, takich jak owady czy skorupiaki. Wylinka jest niezbędna dla wzrostu pająka, gdyż oskórek, który otacza jego ciało, nie jest elastyczny i nie może rozciągnąć się, w miarę jak pająk rośnie. Dlatego pająki muszą się wylinkać, aby pozbyć się starego oskórka i otrzymać nowy, większy, który pozwoli na dalszy wzrost.

Proces wylinki u pająków zwykle składa się z kilku etapów:

1. Przygotowanie: Przed wylinką pająk może zmieniać swoje zachowanie. Może przestać jeść i być mniej aktywny. Może również szukać odpowiedniego miejsca, gdzie będzie bezpieczny podczas procesu wylinki.
2. Wylinka: Pająk zaczyna proces wylinki poprzez rozwarstwienie oskórka w okolicy przedniej części ciała. Następnie zaczyna się przemieszczać, aby wydostać się ze starego oskórka. Może to trwać kilka godzin, w zależności od gatunku pająka.
3. Wypompowanie ciała: Po wyjściu z oskórka, pająk ma miękkie ciało, które jest większe od poprzedniego, ponieważ nie zostało jeszcze napompowane powietrzem. Pająk w tym czasie może wykazywać ograniczoną ruchliwość.
4. Sklerotyzacja: Po wylince, nowy oskórek pająka zaczyna twardnieć i sklerotyzować. Jest to proces, w wyniku którego nowy oskórek staje się twardszy i bardziej odporny.
5. Rozwinięcie aktywności: Po zakończeniu procesu wylinki, pająk zyskuje pełną ruchliwość. Może zacząć jeść i normalnie funkcjonować.

Aby przygotować pająka do procesu wylinki, można zapewnić mu odpowiednie warunki. W miarę możliwości nie należy zakłócać pająkowi w tym czasie, aby uniknąć stresu. Można również zapewnić pająkowi odpowiednią wilgotność, ponieważ wilgotne powietrze może ułatwić proces wylinki. W przypadku niektórych gatunków pająków można również zaoferować im pożywienie przed wylinką, ponieważ niektóre pająki mogą jeść zaraz po wylince, co pomaga w procesie twardnienia nowego oskórka.

Warto pamiętać, że proces wylinki jest naturalnym procesem dla pająków i nie powinno się ingerować w ten proces, chyba że jest to absolutnie konieczne

Najczęściej zadawane pytania