W XXI wieku, w dobie prężnego rozwoju medycyny, szczepienia psa stały się jednym z podstawowych elementów profilaktyki zdrowotnej naszych czworonogów. Dlaczego szczepienie psa jest tak istotne dla jego zdrowia? I czym w ogóle jest szczepionka?
Spis treści
Czym jest szczepionka?
Szczepionka jest preparatem biologicznym, który ma za zadanie imitować naturalną infekcję, prowadząc tym samym do rozwoju odporności, jaką organizm uzyskałby w przypadku zetknięcia się z drobnoustrojem. Zawiera antygen określonego patogenu, który stymuluje odpowiedź immunologiczną, a następnie wytworzenie pamięci immunologicznej. Jeśli dojdzie do ponownego zetknięcia organizmu z drobnoustrojem, organizm znacznie szybciej i skutecznej walczy z patogenem. W skutku nie dochodzi do pełnego rozwoju choroby i nie występują charakterystyczne dla danej choroby objawy kliniczne.
Szczepienia psa, czyli jakie choroby zagrażają czworonogom
Istnieje kilka chorób zakaźnych, przeciwko którym wskazane jest szczepienie psa. Należą do nich:
WŚCIEKLIZNA
To choroba wirusowa atakująca centralny układ nerwowy. Do zakażenia wirusem wścieklizny dochodzi poprzez kontakt śliny zakażonego zwierzęcia z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową drugiego osobnika (najczęściej poprzez pogryzienie).
W efekcie zakażenia może dojść nawet do śmierci zwierzęcia. Ponadto ważny i jednocześnie zatrważający jest fakt, że na zakażenie chorobą narażony jest również człowiek. Z tego powodu wścieklizna w Polsce jest chorobą zwalczaną z urzędu. Ze względu na wysokie ryzyko zakażenia wśród ludzi, wszystkie psy, które ukończyły trzeci miesiąc życia, muszą zostać zaszczepione przeciwko wściekliźnie, a obowiązek ten regulowany jest prawnie. Następnie szczepienie powtarzane jest co roku.
Zobacz: Wścieklizna u psa – kiedy szczepić pupila, ile to kosztuje?
PARWOWIROZA
Jest to choroba wywoływana przez parwowirusa CPV-2 (canine parvovirus type 2), a jej potoczna nazwa to „psi tyfus”. Wirus atakuje głównie psy młode do szóstego miesiąca życia, ale choroba może rozwinąć się również u dorosłych, nieszczepionych psów. Wśród objawów choroby dominuje silna, bardzo często krwawa biegunka, wymioty, bolesność jamy brzusznej oraz gorączka. Gwałtowny przebieg choroby powoduje, że pies szybko się odwadnia.
Nieleczona parwowiroza może prowadzić do śmierci zwierzęcia. Najskuteczniejszym sposobem uchronienia się przed parwowirozą jest szczepienie psa.
Sprawdź: Parwowiroza – informacje o chorobie psów
NOSÓWKA
Nosówka to wirusowa choroba należąca do jednej z najgroźniejszych chorób zakaźnych psów. Do zakażenia dochodzi najczęściej przez bezpośredni kontakt z nosicielem, drogą kropelkową lub pokarmową. Choroba może przebiegać na kilka różnych sposobów, w zależności od tego, który układ organizmu zostanie zaatakowany. Wyróżnia się postać nieżytową, płucną, żołądkowo-jelitową, oczną, skórną, nerwową i chorobę twardej łapy. W zapobieganiu chorobie kluczowe znaczenie mają szczepienia psa.
Przeczytaj również: Nosówka u psów i kotów
CHOROBA RUBARTHA
Choroba Rubartha zwana jest również zakaźnym zapaleniem wątroby psów lub adenowirozą. Jest to choroba wirusowa atakująca psowate oraz niedźwiedzie. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową bądź kropelkową. Objawami infekcji są gorączka, biegunka, zapalenie górnych dróg oddechowych, zapalenie wątroby i żółtaczka. Nieleczona choroba może prowadzić do śmierci psa. Tak jak w przypadku innych chorób, najlepszą metodą na uchronienie czworonoga przed tą infekcją jest szczepienie psa.
PARAINFLUENZA (KASZEL KENNELOWY)
Kaszel kennelowy to infekcja wywoływana zarówno przez wirusy, jak i bakterie. Chorobę najczęściej wywołuje wirus parainfluenzy typu drugiego, adenowirus typu drugiego oraz bakteria Bordetella bronchiseptica. Infekcja jest przenoszona drogą kropelkową.
Na chorobę najbardziej narażone są psy przebywające w dużych skupiskach, np. w schroniskach czy hodowlach, jednak infekcja może dotknąć każdego czworonoga.
Najbardziej charakterystycznym objawem tej dolegliwości jest suchy, silny kaszel. Może również wystąpić gorączka, utrata apetytu, apatia, katar i kichanie. Standardowe szczepienia psa zabezpieczają czworonoga tylko przeciwko wirusowi parainfluenzy, stąd czasem konieczne jest dodatkowe szczepienie przeciwko bakterii Bordetella Bronchiseptica.
LEPTOSPIROZA
To choroba zakaźna wielu gatunków zwierząt (w tym psów), groźna również dla człowieka. Wywoływana jest przez bakterie – krętki z rodzaju Leptospira. Do zakażenia dochodzi przez uszkodzoną skórę lub błonę śluzową, zarówno poprzez wydzieliny zarażonego osobnika, jak również pośrednio przez zanieczyszczoną wodę, pokarm, czy nawet przedmioty.
U psa wyróżnia się trzy postacie tej choroby – jelitową, nerkową i posocznicową. Do najczęstszych objawów leptospirozy należą: wysoka gorączka, biegunka, wymioty, apatia, osłabienie oraz ciemne zabarwienie moczu. Szczepienia psa przeciwko leptospirozie zaleca się u psów znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka i tych, które żyją na obszarach endemicznego występowania choroby.
HERPESWIROZA
To choroba wirusowa, niebezpieczna szczególnie dla ciężarnych suczek. Do zakażenia tym wirusem dochodzi drogą kropelkową lub płciową. O ile u dorosłych psów infekcja zwykle przebiega bezobjawowo, o tyle wirus jest bardzo niebezpieczny dla płodów – może bowiem spowodować nawet poronienie. Jeśli jednak zarażonej suczce uda się urodzić potomstwo, szczenięta zazwyczaj są słabe, chorują w pierwszym tygodniu życia i nierzadko nie przeżywają infekcji. Szczepienie psa zaleca się w tym przypadku szczególnie u zwierząt hodowlanych, ale warto rozważyć szczepienie u każdej ciężarnej suki.
BORELIOZA
Choroba przenoszona przez kleszcze, wywoływana przez bakterie z rodzaju Borrelia. Zalicza się do chorób przewlekłych, atakujących wiele narządów organizmu. Jest niebezpieczna zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt – w tym psów. Do zakażenia dochodzi podczas żerowania kleszcza, gdy wprowadza on swoją ślinę zawierającą bakterie do organizmu swojego żywiciela.
Objawy boreliozy są niespecyficzne i zależą od tego, który układ organizmu zaatakuje drobnoustrój. Najczęstszą postacią boreliozy u psa jest postać stawowa. Dochodzi do zapalenia wielostawowego, czemu towarzyszy obrzęk stawów i kulawizna. Pies często jest również apatyczny, osowiały i nie chce jeść. W przebiegu choroby może dochodzić również do zapalenia nerek, wątroby, mięśnia sercowego, a także porażenia układu nerwowego.
Sprawdź: Kleszcze – wszystko, co trzeba wiedzieć
MIKROSPOROZA
To choroba skóry wywoływana przez grzyba Microsporum canis. Objawia się wypadaniem sierści i powstawaniem plackowatych przełysień. Skóra w miejscu wyłysień staje się pogrubiała, obrzęknięta i przybiera ciemny kolor. Infekcja grzybicza skóry sprzyja wtórym zakażeniom bakteryjnym i pasożytniczym. Mikrosporozą może zarazić się również człowiek. Szczepienia psa przeciwko Microsporum canis stosuje się zarówno w celu leczniczym, jak i profilaktycznym.
TRICHOFITOZA
To grzybica skórna wywoływana przez grzyby z rodzaju Trichophyton. Objawia się powstawaniem guzkowatych nacieków na skórze, które następnie zmieniają się w bezwłose miejsca pokryte strupami. Dermatofitoza również jest zoonozą (chorobą odzwierzęcą), co oznacza, że człowiek może zarazić się nią od swojego czworonoga. Szczepienia psa stosowane są w celach terapeutycznych i profilaktycznych.
Szczepionki dla psa – rodzaje
Możemy wyróżnić trzy grupy szczepionek:
- Obowiązkowe (wymagane prawnie) – przeciwko wściekliźnie.
- Zasadnicze (podstawowe) – przeciwko parwowirozie, nosówce i chorobie Rubartha. Powinny one zostać przeprowadzone u każdego psa, aby zapewnić mu bezpieczeństwo i zdrowie na późniejszych etapachcżycia, nawet jeśli nie są zaliczane do szczepień obligatoryjnych.
- Dodatkowe – przeciwko kaszlowi kennelowemu, parainfluenzie, boreliozie, leptospirozie, herpeswirozie.
Szczepienie szczeniaka
Schemat szczepień szczeniąt jest uzależniony od wielu kluczowych czynników, wśród których najważniejsze okazuje się pochodzenie czworonoga, a konkretnie obecność matczynych przeciwciał w jego organizmie. Ich wartość może okazać się bowiem diametralnie różna w przypadku szczeniąt z hodowli, a psiaków adoptowanych ze schroniska, o których przeszłości niewiele wiadomo.
Zadaniem przeciwciał dostarczonych z siarą i mlekiem matki jest zapewnianie psiakowi odporności. Z czasem ich ilość w organizmie szczenięcia maleje, przez co zwierzę staje się nieco bardziej podatne na rozmaite choroby. Jednocześnie pozostałe przeciwciała sprawiają, że szczepionki w pewnym sensie „nie przyjmują się”, dlatego też zbyt wczesne zaszczepienie czworonoga okazuje się niejako zbędne i bezużyteczne. Okres, w którym zwierzę nie jest chronione ani naturalnymi przeciwciałami, ani szczepionką, zwany jest luką immunologiczną. To właśnie wtedy szczenięta są najbardziej podatne na zachorowanie, przez co kluczową rolę odgrywa kwarantanna pupila. Dotyczy to w szczególności psiaków, które nie były karmione przez matkę.
Zgodnie z zaleceniami WSAVA (World Small Animal Veterinary Association), pierwsze szczepienie szczenięcia przeciwko chorobom zakaźnym powinno mieć miejsce nie wcześniej niż po ukończeniu 6 tygodnia życia, a najpóźniej – przed ukończeniem 9 tygodnia. Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż kalendarz szczepień powinien być dostosowany do indywidualnych cech każdego czworonoga, co należy skonsultować z zaufanym lekarzem weterynarii.
I choć przepis na idealny schemat szczepień dla każdego szczenięcia najzwyczajniej nie istnieje, tak możliwe jest sporządzenie przykładowych kalendarzy, które zaprezentowane zostały w poniższych tabelach.
Szczepienia obowiązkowe (wymagane prawnie)
| Choroba | I dawka | Kolejne dawki |
| Wścieklizna | Pomiędzy 3 a 4 miesiącem życia psa | Nie później niż 12 miesięcy od poprzedniego szczepienia |
Szczepienia podstawowe (zasadnicze)
| Choroba | I dawka | II dawka | III dawka | IV dawka | Dawka przypominająca | Kolejne dawki przypominające |
| Nosówka, parwowiroza, choroba Rubartha | Pomiędzy 6 a 8 tygodniem życia | Pomiędzy 9 a 11 tygodniem życia (2-4 tyg. po I dawce) | Pomiędzy 12 a 15 tygodniem życia (2-4 tyg. po II dawce) | Pomiędzy 15 a 18 tygodniem życia | Po roku od otrzymania ostatniej dawki | Co 3 lata |
Szczepienia dodatkowe
| Choroba | I dawka | II dawka | Dawka przypominająca |
| Kaszel kennelowy, parainfluenza | Minimum 8-9 tydzień życia | Po upływie 2-4 tygodni od I dawki | Co roku |
| Borelioza | Minimum 8-9 tydzień życia | Po upływie 2-4 tygodni od I dawki | Co roku |
| Leptospiroza | Minimum 12 tydzień życia | Po upływie 2-4 tygodni od I dawki | Co roku |
W Polsce wykorzystywane są tzw. szczepionki kojarzone, co oznacza, iż jedna dawka zawiera w sobie kilka antygenów, przez co stanowi ona zabezpieczenie przed różnymi chorobami w tym samym czasie. Dotyczy to zarówno szczepionek podstawowych, jak i dodatkowych, jednak o konkretne preparaty należy zapytać lekarza weterynarii.
Szczepienie dorosłego psa
Zasadniczo rzecz biorąc, jeśli pies w okresie szczenięcym otrzymał wszystkie niezbędne szczepionki, w dorosłości powinien on dostawać jedynie dawki przypominające. Zdarzają się jednak sytuacje (np. adopcja), podczas których opiekunowie nie mają stuprocentowej pewności, czy (i kiedy) pupil był ostatnio szczepiony. Wówczas warto więc skorzystać z zaleceń zawartych w poniższych tabelach.
Szczepienia obowiązkowe (prawnie wymagane)
| Choroba | I dawka | Kolejne dawki |
| Wścieklizna | Najszybciej, jak to możliwe | Nie później niż 12 miesięcy od poprzedniego szczepienia |
Szczepienia podstawowe (zasadnicze)
| Choroba | I dawka | II dawka | Dawka przypominająca | Kolejne dawki przypominające |
| Nosówka, parwowiroza, choroba Rubartha | Najszybciej, jak to możliwe | Od 2 do 4 tygodni po I dawce | Po roku od otrzymania ostatniej dawki | Co 3 lata |
Szczepienia dodatkowe
| Choroba | I dawka | II dawka | Dawka przypominająca |
| Kaszel kennelowy, parainfluenza | Termin należy uzgodnić z lekarzem weterynarii | Po upływie 2-4 tygodni od I dawki | Co roku |
| Borelioza | Termin należy uzgodnić z lekarzem weterynarii | Po upływie 2-4 tygodni od I dawki | Co roku |
| Leptospiroza | Termin należy uzgodnić z lekarzem weterynarii | Po upływie 2-4 tygodni od I dawki | Co roku |
Szczepienie szczeniaka – najczęściej zadawane pytania
Ile jest szczepień szczeniaka?
W Polsce szczeniaki poddaje się przeważnie 4 turom szczepień podstawowych. Wszystkie niezbędne informacje dotyczące zarówno wykorzystywanych szczepionek, jak i terminów ich podawania, powinny zostać udzielone przez lekarza weterynarii. Należy jednocześnie mieć świadomość, że jednokrotnie zaszczepiony szczeniak wciąż może zachorować, a kolejne dawki nie stanowią „wymysłu weterynarzy”, czy też zbędnych kosztów. Podawanie zwierzęciu następnych dawek szczepionki ma bowiem swoją funkcję, którą jest wytworzenie odpowiednich ilości przeciwciał w organizmie czworonoga.
Ile kosztuje pełne zaszczepienie szczeniaka?
Koszty związane z podaniem szczenięciu wszystkich niezbędnych szczepionek przeważnie wahają się w granicach około 150 zł. Ceny poszczególnych preparatów mogą jednak znacząco się od siebie różnić, dlatego też najbardziej adekwatnej odpowiedzi na to pytanie udzieli wybrany lekarz weterynarii.
Kiedy i jakie szczepienia dla szczeniaka?
Terminy, w których szczenięta powinny otrzymać pierwsze dawki poszczególnych szczepionek, są uzależnione od wielu czynników, w tym przede wszystkim indywidualnych cech czworonoga oraz warunków, w jakich się rozwijał. Rozważając jednak sytuację, w której szczenię było karmione przez swoją matkę, przykładowy terminarz pierwszych szczepień prezentuje się następująco:
- Wścieklizna (I dawka) – pomiędzy 3 a 4 miesiącem życia.
- Nosówka, parwowiroza, choroba Rubartha (I dawka) – pomiędzy 6 a 8 tygodniem życia.
- Kaszel kennelowy, parainfluenza, leptospiroza (I dawka) – najwcześniej pomiędzy 8 a 9 tygodniem życia.
- Borelioza (I dawka) – najwcześniej w 12 tygodniu życia.
Po którym szczepieniu pies może wychodzić na dwór?
Możesz zabrać pupila na pierwszy spacer po upływie 2 tygodni od ostatniego szczepienia. Ostatnie szczepienie to szczepienie przeciwko wściekliźnie, które powinno się odbyć pomiędzy 3 a 4 miesiącem życia szczeniaka.
Na zakończenie
Jeśli poczytamy co nieco na temat chorób zakaźnych zagrażających naszym czworonogom, tylko upewnimy się w tym, iż szczepienia psa są bardzo istotnym elementem profilaktyki prozdrowotnej naszych podopiecznych. Zdecydowanie warto szczepić psa regularnie, ponieważ zminimalizujemy ryzyko wystąpienia u niego często groźnych w skutkach infekcji. Tym samym zapewnimy psu zdrowe i szczęśliwe życie.
Data publikacji: 13.01.2020
Sklep Zoologiczny KrakVet.pl
Szeroki wybór karm dla psów w rekonwalescencji