Jeże zaliczają się do zwierzaków, które zapadają w sen zimowy. Dzieje się to dość wcześnie – zasypiają już w październiku. Z tego względu w jesiennych miesiącach należy zachować szczególną ostrożność, gdyż jeże szukają dla siebie schronienia na zimę oraz pożywienia, dzięki któremu osiągną masę konieczną do hibernacji. Warto mieć to na uwadze w szczególności podczas porządków w ogrodzie lub spacerów po parkach, zwłaszcza z pupilem. Zimą natomiast jeże śpią – jeśli zastanawiasz się, dokąd zimą tupta jeż, oznacza to, że zwierzak może wymagać Twojej pomocy.
Dowiedz się więcej o potrzebach i zwyczajach jeży w sezonie jesienno-zimowym.
Spis treści
Co robią jeże jesienią?
Jeże to zwierzątka aktywne od wiosny do wczesnej jesieni – w październiku zapadają w sen zimowy. Jako ostatnie zapadają w sen zimowy samce oraz młode, niedoświadczone osobniki – u nich może się to opóźnić nawet do końca października. Warto mieć przy tym na uwadze, że temperatury zauważalnie rosną z roku na rok, a pogoda w danych sezonach nie jest już taka, do jakiej przywykliśmy – staje się coraz bardziej nieprzewidywalna. Zmiany te dotykają nie tylko nas, ale i również zwierzaki, które czują się zdezorientowane owymi zmianami. Z tego względu należy mieć baczność na zwyczaje i potrzeby dzikich zwierzątek, których rutyna zostaje zaburzona.
Jeżyka sposoby na przetrwanie
Jesienią jeże szukają tego, co pomoże im przetrwać zimę: pożywienia, czyli bezkręgowców, oraz schronienia, w którym mogą zbudować gniazdo. Aby przetrwać zimową hibernację, jeże muszą osiągnąć wagę około 500-600 g, a najlepiej powyżej 800 g. Jest to szczególne wyzwanie szczególnie dla młodziutkich jeży, które muszą szybko przybrać na wadze. Osobniki bardzo młode, o nieodpowiedniej masie, nie przeżywają mrozów nawet, jeśli są zupełnie zdrowe. Wyjątkiem bywają tylko bardzo ciepłe zimy.
Osobniki o nieodpowiedniej masie mogą nie zapaść skutecznie w hibernację. Zamiast tego zapadają w torpor, czyli stan niewystarczającego spowolnienia metabolizmu do zapadnięcia w hibernację. Takie jeże błąkają się w poszukiwaniu pokarmu, którego późną jesienią i zimą nie mogą już znaleźć, w otępiałym stanie. Pierwsze mrozy kończą się dla nich tragicznie. Jeśli zauważysz takiego osobnika w sezonie hibernacji jeży, będzie on potrzebował pomocy, o czym piszemy w dalszej części artykułu.
W poszukiwaniu pożywienia i schronienia jeże przemierzają rozmaite trasy oraz zapuszczają się w nowe miejsca. Padają przez to często ofiarami innych zwierząt, a także giną pod kołami samochodów. Co więcej, ich poszukiwania lub nawet sen są zakłócane przez nieostrożność ludzi, co może mieć dla nich tragiczne skutki. Poniżej przybliżamy, jak tego uniknąć.
Przeczytaj też: Jeż europejski – charakterystyka i ciekawostki
Uważaj na jeże w ogrodzie!
Choć piękny dywan opadłych liści to widok, który cieszy oko wielu, porządki w ogrodzie są nieuniknione, by przez zbutwiałe liście nie ucierpiała trawa. Zachowaj jednak ostrożność podczas grabienia liści oraz innych ogrodowych porządków. Jeże często szukają materiałów do budowy gniazd lub znajdują schronienie wśród opadłych liści i gałęzi, pod krzewami, w norach oraz pod konarami.
Jeśli znajdziesz śpiącego jeża, pod żadnym pozorem mu nie przeszkadzaj – pozostaw go tam, gdzie jest i przykryj go większą ilością liści i mchu. Pomoże mu to przetrwać zimę. Nie dotykaj śpiącego jeża, gdyż raz wybudzony jeż może nie zapaść ponownie w hibernację, a nawet w skrajnych przypadkach może umrzeć ze stresu.
Jeż w ogrodzie to lokator, którego należy uszanować. Te zwierzątka są niezwykle pożyteczne, gdyż jako wszystkożercy stanowią nieocenioną pomoc w walce ze ślimakami i innymi szkodnikami.
Jeże w jesiennych parkach
Złota polska jesień zachęca do spacerów, a gdy nie dopisuje pogoda, należy pomimo tego spacerować dla zdrowia lub z pupilem. Jeśli wybierasz się jesienią do parku lub mijasz miejskie skwerki, zachowaj szczególną ostrożność. Nie naruszaj stert liści, mchu czy gałązek – być może są one już zamieszkałe przez hibernującego jeża.
Pamiętaj także, by uważać, gdy pupil spaceruje bez smyczy, gdyż wiele jeży trafia do lecznic z powodu pogryzienia przez psy lub inne zwierzęta.
Jak pomóc jeżom jesienią?
Jeśli chcesz pomóc jeżom jesienią, przede wszystkim uważaj, by nie zakłócać ich wędrówek i hibernacji – zachowaj ostrożność w ogrodach i parkach, a także na drogach. Jeśli natomiast chcesz zaprosić jeża do swojego ogrodu, warto przygotować mu odpowiednie schronienie. Idealnie sprawdzi się do tego niewielka drewniana skrzynka, o wymiarach około 30x30x30 cm. Umieść ją w zacisznym miejscu, osłoniętym od wiatru i deszczu. Warto zapewnić suche trawy, siano, trociny lub liście do izolacji. Jeśli nie dysponujesz odpowiednią skrzynką, warto zostawić po prostu stosik gałązek przykryty liśćmi – jeż równie chętnie się do takiego wprowadzi. Jeże same zadbają o swoje pożywienie, jednak warto zostawiać im świeżą wodę.
Kiedy jeż może wymagać bardziej bezpośredniej pomocy? Jeśli znajdziesz go leżącego na boku, rannego, pokrytego pasożytami, lub błąkającego się bez celu w okresie od listopada do marca. Poniżej przybliżamy, jak mu jej udzielić.
Opiekujesz się jeżem? Sprawdź ofertę karm i akcesoriów dla jeży.
Sklep Zoologiczny KrakVet.pl
Szeroki wybór karm i akcesoriów dla jeży
Dokąd zimą tupta jeż?
Jeże zapadają w bardzo silny sen zimowy już w październiku. Z tego względu zimą jeż nie powinien już tuptać donikąd – jeśli zauważysz zimą jeża, może on potrzebować Twojej pomocy. Jeśli w czasie od listopada do marca napotkasz jeża, który jest wielkości pięści albo mniejszy, który błąka się bez celu i jest zimniejszy od dłoni w dotyku, reaguj – bez pomocy i wybudzenia z torporu nie przetrwa on sezonu.
Zobacz też: Jeż pigmejski – najważniejsze informacje
Co robić, jeśli znajdziemy jeża jesienią?
- Przygotuj kartonowe pudełko i wyłóż je ręcznikami papierowymi lub gazetami. Delikatnie umieść jeża w pudełku – uwaga na kolce.
- Jeż może być wychłodzony, dlatego do pudełka można włożyć butelkę z ciepłą wodą albo termofor. Uważaj, by zwierzak się nie przegrzał ani nie poparzył.
- Podaj jeżowi do picia czystą wodę. Można ją lekko osłodzić – nie więcej, niż jedną łyżeczką cukru na litr wody.
- Przetransportuj jeża do fundacji opiekującej się jeżami. Jeśli nie masz takiej możliwości, zwróć się do lecznicy weterynaryjnej.
- Jeśli jeż jest ranny, zabierz go bezzwłocznie do weterynarza.
Skutecznie odkarmiony i wybudzony z torporu jeż może zapaść w hibernację w kontrolowanych warunkach nawet w połowie zimy. Jest to istotne, by nie został zaburzony jego cykl przewidujący zimową hibernację. Z tego powodu należy poszukać dla niego profesjonalnej opieki.
Czego nie podawać jeżom?
Pamiętaj, że jeże to nie psiaki ani kociaki – nie podawaj jeżowi psiej lub kociej karmy. Choć zdarza się, że jeże w potrzebie chronią się w budkach dla kotów i udaje im się przeżyć dzięki podbieraniu kociej karmy, możesz zaszkodzić wygłodzonemu jeżowi. Nie należy im również podawać mleka ani owoców – mleko wywołuje u nich silną biegunkę, która może doprowadzić do śmierci zwierzęcia. Odkarmienie najlepiej zostawić specjaliście.
Przygotowaliśmy dla Ciebie infografiki z podsumowaniem informacji – sprawdź!
