Panie Doktorze, mój pies ciągle się drapnie. Co mam zrobić? To jedno z najczęściej zadawanych pytań w gabinetach weterynaryjnych. Zwierzę podobnie jak człowiek od czasu do czasu musi się podrapać. Problem pojawia się jednak wówczas, gdy robi to nadmiernie. Co zatem stanowi przyczynę uporczywego świądu? Czy przyczyną jest alergia, czy inny czynnik?
Uporczywe drapanie wywołują różne czynniki, takie jak np. infekcje, pasożyty czy alergie. Zwierzę może przykładowo doświadczyć świądu, gdy jego skóra kontaktuje się z różnymi alergenami np. dezodorantami do dywanów, szamponami czy produktami insektobójczymi. Kolejny czynnik uczulający może stanowić pożywienie czy alergeny środowiskowe, takie jak pyłki, pleśnie, roztocza kurzu domowego czy nawet ślina pcheł, która u niektórych psów potrafi wywołać ostrą reakcję alergiczną.
Spis treści
Czym jest świąd?
Gdy pies się drapie od czasu do czasu, nie powinniśmy się niepokoić. Jeśli jednak nasz czworonóg drapie, wylizuje, wygryza ciało ze zwiększoną częstotliwością, powodując uszkodzenia skóry i powstawanie otarć czy ran, wtedy z pewnością mamy do czynienia z procesem chorobowym objawiającym się świądem.
Świąd to nieprzyjemne odczucie ze skóry, wywołujące chęć drapania lub pocierania. Zwierzę odczuwające swędzenie jest nerwowe i niespokojne. Może być apatyczne i smutne, a także mieć mniejszy apetyt. Silny świąd powoduje, że pies się drapie bardzo często, poświęcając całą swoją energię i skupiając całą uwagę na uporczywej dolegliwości.
Dlaczego pies się drapie?
Istnieje wiele przyczyn świądu u psów. Do najważniejszych z nich należą:
- choroby alergiczne
- choroby pasożytnicze
- infekcje bakteryjne
- choroby grzybicze
- choroby tła psychogennego
W artykule omówimy temat najczęstszych psich chorób alergicznych.
Alergia jest patologiczną odpowiedzią tkanek na oddziaływanie obcych substancji, zwanych alergenami. U czworonogów występuje kilka rodzajów alergii, a każda z nich może objawiać się podobnie – pies uporczywie się drapie, wygryza sierść, wylizuje łapy, ociera się o przedmioty, a nawet potrząsa głową (gdy swędzą uszy). Przy silnej reakcji alergicznej i mocno nasilonym świądzie szybko dochodzi do uszkodzenia powłoki skórnej, co z kolei prowadzi do wtórnych zakażeń bakteryjnych, grzybiczych bądź pasożytniczych. Dlatego też prawidłowe zdiagnozowanie alergii może przysparzać trudności i wymaga wizyty u weterynarza.
Jakie alergie występują u psa? Do najczęściej występujących psich alergii możemy zaliczyć:
- alergię pokarmową,
- alergiczne pchle zapalenie skóry,
- alergię wziewną (atopowe zapalenie skóry),
- alergię kontaktową.
Problemy pasożytnicze skóry
Uporczywy świąd mogą powodować również takie pasożyty jak nużeniec czy świerzb, w przypadku którego pies bardzo mocno manifestuje swędzenie. Przyczyną choroby zwierzęcia jest tzw. świerzbowiec drążący, żyjący w powierzchownej warstwie skóry. To jedno z najtrudniejszych do wyleczenia schorzeń, gdzie pierwszymi objawami zarażenia pasożytem są zaczerwienienia skóry i małe wyłysienia m.in. w okolicach oczu, uszu czy warg zwierzęcia. Jeśli właściciel nie zauważy objawów, bądź je zbagatelizuje, choroba nasila się i rozprzestrzenia na inne obszary ciała. Wskazanym powyżej symptomom towarzyszy uporczywy świąd. Pies jest niespokojny, drapie się i wygryza zmienione okolice, a same objawy często potrafią nasilić się w nocy.
Nadmierne drapanie wywołuje również pasożyt nużeńca, gdzie uporczywe swędzenie intensyfikuje się wraz z postępującym nadkażeniem bakteryjnym. Nużyca u psa jest uważana za chorobę związaną z obniżeniem odporności zwierzęcia, ponieważ pojedyncze pasożyty można znaleźć również u zdrowych czworonogów i nie wywołują one żadnych objawów. W momencie spadku odporności pasożyty namnażają się i zaczynają występować pełne objawy choroby.
Alergia kontaktowa
To reakcja organizmu na kontakt bezpośredni z przedmiotem zawierającym drażniący materiał. Przykładem tego rodzaju alergii mogą być zmiany na psim pyszczku po kontakcie z chromowaną miską lub zmiany na brzuchu po odpoczynku na kocu wypranym w nowym proszku. Najczęściej występują one w momencie kontaktu zwierzęcia z różnymi preparatami przeciw pasożytniczymi, np. obrożami przeciwpchelnymi.
Przy alergii kontaktowej główne objawy stanowią uporczywe swędzenie, a czasem nawet wysypka w miejscu styczności alergenu ze skórą. W przebiegu tej alergii pies często wylizuje określone partie ciała, ociera pyskiem o przedmioty, drapie się. Bardzo często po kontakcie z alergenem, na skórze pojawia się zaczerwienienie, także grudki, strupki. Zmiany przeważnie dotyczą miejsc bezwłosych – na przykład brzucha lub dolnej strony łap.
„Leczenie” alergii kontaktowej polega na eliminowaniu czynników wywołujących reakcję alergiczną. Tego typu alergie po określeniu substancji uczulającej są zazwyczaj możliwe do całkowitego wyeliminowania. Jeżeli uda się zidentyfikować alergen i zapobiegać zetknięciu z nim czworonoga, alergia ta nie przysparza psu większych trudności.
Alergia środowiskowa
Zwierzęta podobnie jak ludzie chorują na alergię środowiskową. Coraz częściej są uczulone na różnego typu pyłki, pleśnie, grzyby czy roztocza kurzu. Alergia tego typu może powodować nie tylko wysypkę i uporczywy świąd, ale również problemy z oddychaniem. Usunięcie z otoczenia alergenów jest praktycznie niemożliwe, dlatego można zwierzęta odczulać na pewne alergeny oraz podawać określone leki. Mimo że tego typu alergii praktycznie nie da się wyleczyć do końca, a do jej nawrotów należy się po prostu przyzwyczaić, psu można skutecznie pomóc, podając innowacyjne i bezpieczne leki zapewniające komfortowe życie zwierzęcia bez uczucia świądu.
Alergia pokarmowa
Alergia pokarmowa jest jedną z najczęściej występujących schorzeń wśród psów. Przy alergii spowodowanej jedzeniem właściciel najczęściej zauważa, że pies się drapie, wylizuje, często również wygryza. Następnie pojawiają się inne zmiany skórne, takie jak rumień, grudki i krosty. Jest to spowodowanie mikrouszkodzeniami skóry i wtórnym zainfekowaniem ran.
Najczęstszym objawem alergii pokarmowej jest uporczywy świąd. Zwierzę obsesyjnie się drapie, wydrapując duże powierzchnie sierści i skóry, co prowadzi do powstawania ran. Kolejnym objawem choroby są wyłysienia w okolicach oczy czy łap, a nawet kłopoty żołądkowe, jak rozwolnienie. Ten rodzaj alergii może być jednak często mylony z innymi schorzeniami. Warto wówczas pomyśleć o diecie eliminacyjnej, aby mieć pewność, że objawy powoduje alergia pokarmowa. Jednakże, mimo szeregu nowoczesnych karm hipoalergicznych, czasem ciężko jest wyeliminować wszystkie alergeny, co dodatkowo utrudnia częste współistnienie alergii pokarmowych z atopowym zapaleniem skóry.
Alergia pokarmowa może wystąpić w każdym wieku, u każdej rasy psa. Najczęstszymi alergenami pokarmowymi są drób, wołowina, nabiał, jaja, pszenica, kukurydza, soja, a także konserwanty i barwniki. Wynika to ni mniej, ni więcej z faktu, iż tych składników jest w psich karmach najwięcej.
Rozpoznanie alergii pokarmowej
Pierwszym krokiem do rozpoznania alergii pokarmowej jest wizyta u weterynarza. Weterynarz zapewne przeprowadzi wywiad lekarski. Zapyta o czas trwania choroby, o to, w jakich sytuacjach pies się drapie, czy świąd i zmiany skórne mają charakter ciągły czy sezonowy.
Drugim, najistotniejszym etapem diagnostyki alergii pokarmowej jest przeprowadzenie diety eliminacyjnej. Polega ona na wprowadzeniu do diety czworonoga składników, które do tej pory były w niej nieobecne (na przykład mięsa z dziczyzny, strusia, łososia, ziemniaków), a wyeliminowaniu dotychczasowego pożywienia. Alternatywnym postępowaniem jest zastosowanie jednej z karm komercyjnych z białkiem hydrolizowanym. Taka karma zawiera białka drobnocząsteczkowe, nie wywołujące reakcji alergicznej. Nowy sposób żywienia utrzymuje się przez cztery do dziesięciu tygodni, aby układ immunologiczny zwierzęcia się wyciszył. Jeżeli podczas stosowania diety eliminacyjnej dojdzie do złagodzenia świądu, a pies drapie się coraz mniej, można śmiało stwierdzić, że mamy do czynienia z alergią na któryś ze składników pokarmowych. Pozostaje jeszcze odpowiedzieć na pytanie, który składnik pokarmu uczula?
Chcąc znaleźć alergen, przeprowadza się tak zwane próby prowokacyjne. Po przeprowadzeniu pełnej diety eliminacyjnej podaje się wyeliminowane wcześniej składniki (pojedynczo i minimalnie przez trzy dni), obserwując reakcję organizmu. Ponowne pojawienie się świądu i zmian skórnych pozwala ustalić, co tak naprawdę uczula naszego psa.
Alergia pokarmowa jest schorzeniem nieuleczalnym, można jednak wyciszyć proces alergiczny. Postępowanie terapeutyczne opiera się na wprowadzeniu odpowiedniego żywienia domowego lub karmy komercyjnej z białkiem hydrolizowanym. Jeśli tylko uda się odnaleźć alergeny powodujące, że nasz pies się drapie, i wyeliminować je całkowicie z diety, leczenie zakończone jest sukcesem.
Zobacz: Dieta eliminacyjna u psa i kota
Alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS)
Jest to reakcja alergiczna na składnik zawarty w ślinie pcheł. Charakterystyczne jest, iż pies drapie się najczęściej w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Poprzez samouszkadzanie skóry spowodowane silnym świądem, pies często doprowadza do wtórnych infekcji ran, co z kolei może prowadzić do powierzchownego zapalenia skóry.
O ile alergia pokarmowa przysparza trudności diagnostycznych, o tyle przy alergicznym pchlim zapaleniu skóry potwierdzeniem rozpoznania jest znalezienie na ciele czworonoga pcheł lub ich odchodów. Tu pomocny może być tak zwany test bibułowy. Polega on na roztarciu ciemnych ziarenek (pchlich odchodów), znalezionych na ciele psa, na wilgotnej bibule. Uzyskanie koloru czerwonego potwierdza obecność pcheł. Inny prosty test, który pomoże odnaleźć pchły bądź ich odchody, to test wyczesywania sierści psa, który się drapie.
W przypadku alergicznego pchlego zapalenia skóry bardzo istotne jest postępowanie profilaktyczne. Należy regularnie stosować preparaty przeciwpchelne w formie kropli spot-on, obroży bądź tabletek przeciwpchelnych. Jeśli doszło do wtórnych zmian skórnych, weterynarz wdroży również szamponoterapię oraz leczenie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze.
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Jest to choroba alergiczna uwarunkowana genetycznie, przebiegająca z reakcją alergiczną na alergeny występujące w otoczeniu psa. Uczulać mogą między innymi pyłki drzew i traw, pleśnie, zarodniki grzybów, roztocza, a także pchły, sierść, naskórek. Atopia objawia się intensywnym świądem, początkowo najczęściej występującym na głowie, w dołach pachowych, na łapach, a następnie obejmującym całe ciało. Pies drapie się bardzo mocno, powodując znaczne uszkodzenia powłoki skórnej, co skutkuje zakażeniami pasożytnicznymi, bakteryjnymi, a także grzybiczymi. Sporadycznie zdarza się, iż oprócz problemów skórnych, chorobie towarzyszy astma.
Aby rozpoznać i zdiagnozować atopowe zapalenie skóry, obraz kliniczny choroby czworonoga musi spełniać przynajmniej kilka z wymienionych poniżej kryteriów (kryteria Favrota):
- początek występowania zmian przed trzecim rokiem życia psa
- pies przebywa głównie w mieszkaniu
- świąd ustępujący po podaniu leku glikokortykosterydowego
- nawracające infekcje grzybicze
- zmiany dotyczące grzbietowych części kończyn
- skórne zmiany obejmują małżowinę uszną
- zmiany nie obejmują okolicy lędźwiowo-krzyżowej
- zmiany nie obejmują krawędzi małżowin usznych
AZS a alergia
Niestety to schorzenie stwarza problemy diagnostyczne, ponieważ bardzo często atopii towarzyszy alergia pokarmowa lub alergiczne pchle zapalenie skóry. Istotne jest również rozróżnienie atopowego zapalenia skóry od świerzbu, w przebiegu którego pies drapie się równie intensywnie. Stąd też w trakcie diagnostyki konieczne jest wykonanie zeskrobin skórnych, aby wykluczyć obecność pasożytów skóry.
W przypadku atopowego zapalenia skóry istnieją dwie możliwości postępowania terapeutycznego. Jeśli uda się wykryć alergeny odpowiedzialne za chorobę (za pomocą testów alergicznych), można odczulać psa. Odczulanie polega na zwiększaniu tolerancji zwierzęcia na dany czynnik wywołujący reakcję alergiczną poprzez ekspozycję na coraz większe jego dawki. Jeśli w przeciągu sześciu miesięcy od rozpoczęcia leczenia nie widać efektów terapii, pozostaje podawanie leków hamujących reakcję alergiczną. U psów najczęściej stosowane w tym przypadku są leki z grupy glikokortykosteroidów. To leki działające przeciwzapalnie i przeciwalergicznie. Ich regularne stosowanie powoduje wyeliminowanie świądu lub sprawia, że pies drapie się zdecydowanie mniej.
Niestety atopia również jest chorobą nieuleczalną. Skuteczność odczulania u psów jest różna, natomiast długotrwałe stosowanie leków glikokortykosterydowych naraża czworonoga na wystąpienie innych poważnych chorób, takich jak cukrzyca czy zespół Cushinga (nadczyność kory nadnerczy).
Jaka karma dla psa z alergią?
Psy cierpiące na alergie potrzebują odpowiednio dobranej karmy. Hill’s Prescription Diet Food Sensitivities to specjalistyczna karma sucha, stworzona z myślą o psach zmagających się z problemami skórnymi i trawiennymi wywołanymi przez alergie pokarmowe. Jej receptura powstała w oparciu o hydrolizowane białko, będące bezpiecznym rozwiązaniem przy niemal każdej nietolerancji pokarmowej. Dzięki wysokiej zawartości niezbędnych kwasów tłuszczowych karma dba o odporność, skórę i sierść zwierzęcia. Brak produktów wywołujących alergie sprawia, że doskonale nadaje się dla zwierząt wrażliwych. Wysoki poziom przeciwutleniaczy w karmie pomaga neutralizować wolne rodniki.
Karma wyprodukowana została zgodnie z nowoczesną technologią ActivBiome+. Dzięki temu odżywia mikrobiom jelitowy oraz wspomaga zdrowie układu pokarmowego.
Pamiętaj, że przed zmianą karmy warto skonsultować się z lekarzem weteryniarii.
Opublikowano 25.07.2022