Ptaki zimujące w Polsce

Za oknem już zima – wielu z naszych małych skrzydlatych przyjaciół dawno odleciało już do cieplejszych krajów. Wiele ptaków spotykanych na terenie naszego kraju pozostaje tu również w czasie zimy. Zaliczamy do nich nie tylko małe ptaki widywane często w miastach, ale także ptactwo wodne i ptaki drapieżne. Co więcej, niektóre gatunki przylatują do Polski, by tu przeczekać zimę. Poznaj małe i duże ptaki zimujące w Polsce i dowiedz się, czy powinno się je dokarmiać i jak to robić.

Ptaki zimujące w Polsce zdjęcia i nazwy

W Polsce zimuje bardzo wiele gatunków ptaków, które możemy spotkać zarówno na terenach miejskich, jak i poza miastem. Wiele z nich widujemy na co dzień, choć nie wszystkie rozpoznajemy. Poniżej przedstawiamy dziesięć gatunków i ich zdjęcia, które ułatwią Ci zidentyfikowanie, które ptaki zimują w Twojej okolicy i mogą tam poszukiwać pokarmu.

Sikorka bogatka

Sikorka bogatka to niewielki, częściowo wędrowny ptak zaliczany do rodziny sikor. Jest jednym z najłatwiejszych do zidentyfikowania ptaków zimujących w naszym kraju – sikorki mają oliwkowy wierzch ciała z szaroniebieskimi skrzydłami. Ich brzuszki mają natomiast charakterystyczny żółty kolor, który na środku przecina czarna pręga. Ptaki te zamieszkują Europę, Bliski Wschód, Azję Środkową, a także części Afryki Północnej.

Jest to największa z sikor występujących w Europie, a w wielu obszarach również najliczniejsza.

Modraszka zwyczajna

Modraszka zwyczajna to niewielki ptak częściowo wędrowny z rodziny sikor, o żółtym brzuchu, oliwkowo-zielonym grzbiecie oraz niebieskich skrzydłach i wierzchu głowy. Wbrew swym niepozornym rozmiarom, ma zadziorny, wojowniczy charakter. Zamieszkują one niemal całą Europę z wyjątkiem północnej Skandynawii oraz północnej Rosji, a także niektóre regiony zachodniej Azji. Ich populacja w Polsce jest dość liczna. Można je spotkać w lasach każdego rodzaju, a także w sadach, parkach i ogrodach. Ich wysoki głos przypomina gwizd – są dość łatwe do zidentyfikowania.

Co ciekawe, modraszka jest mniejsza nawet od wróbla.

Wróbel zwyczajny

Wróbel zwyczajny, zwany również domowym, to gatunek małego osiadłego ptaka, który zamieszkuje Europę, Azję i Północna Afrykę. Wróble występują wszędzie tam, gdzie mieszka człowiek, dlatego zimą warto zapewnić im wsparcie poprzez ich dokarmianie. Są to krępe, małe ptaszki o dużej głowie i mocnym dziobie, a także szarobrązowym upierzeniu.

Pomimo  tego, że jest to nadal liczny ptak lęgowy, w roku 1995 został on objęty ścisłą ochroną z uwagi na spadek populacji w latach 90.

Zobacz: Jak dokarmiać ptaki zimą?

Wróbel mazurek

Mazurek to mały ptak z rodziny wróbli, który zamieszkuje Europę i Azję. Osobniki tego gatunku zostały introdukowane także w Stanach Zjednoczonych oraz w Australii. Populacja mazurków w Polsce jest dość liczna, jednak ptaki te rzadko widuje się blisko centrów dużych miast, których mazurki raczej unikają, pomimo swojej ciekawskiej natury. Ptaki te mają brązowy wierzch ciała i głowy, szary brzuch oraz charakterystyczne białe policzki z ciemnymi plamami.

Mazurki często są mylone z wróblami zwyczajnymi, jednak są od nich nieco mniejsze.

Gołąb miejski

Gołąb miejski to licznie występujący w Polsce gatunek ptaka osiadłego, objęty częściową ochroną gatunkową. Ich upierzenie może występować w rozmaitych odcieniach, od częściowo lub też całkowicie białego do czarnego. Ptaki te składają gniazda na budynkach lub w ich wnętrzu. Żywią się nasionami oraz odpadkami.

Czy wiesz, że wywodzą się one od gołębia skalnego? Gołębie miejskie to potomkowie osobników, które wydostały się z hodowli i przystosowały się do życia w warunkach miejskich.

Sójka zwyczajna

Sójka zwyczajna to gatunek z rodziny krukowatych, który zamieszkuje Europę, Azję, a także Północno-Zachodnią Afrykę. W Polsce możemy spotkać zarówno sójki osiadłe, jak i osobniki, które migrują z innych krajów. Szczególnie dużo sójek pojawia się na Wybrzeżu, jednak docierają one również do innych regionów.

Jest to najbarwniejszy gatunek ptaków krukowatych występujących na naszych terenach – większość ich upierzenia jest brązowa, o pastelowym odcieniu, natomiast kuper i dolne pokrywy ogona mają białe. Na ich skrzydłach znajdują się natomiast charakterystyczne prążkowane czarno-niebieskie pasy. Mają biało-czarne czoła z ciemnym kreskowaniem, natomiast ich sterówki i końce skrzydeł są czarne.

Gil zwyczajny

Gil zwyczajny to mały ptak z rodziny łuszczakowatych, który zamieszkuje tereny Europy i Azji. Gatunek zalicza się do częściowo osiadłych – niektóre osobniki migrują do cieplejszych rejonów. Ma krępą sylwetkę, czarny dziób i wierzch głowy, biały kuper, a także niebiesko-czarny ogon. Ich długie, czarne skrzydła mają białą pręgę. U samców pierś jest jaskrawoczerwona, a grzbiet niebieskawo-popielaty, natomiast u samic pierś przyjmuje bardziej brązowo-różową barwę, a grzbiet jest brązowo-szary.

Zamieszkują one gęste lasy iglaste i mieszane, a także zadrzewienia, sady i parki, unikają natomiast otwartych terenów.

Rudzik zwyczajny

Rudzik zwyczajny, inaczej raszka, to mały ptak wędrowny z rodziny muchołówkowatych. Ma bardzo charakterystyczną okrągłą, krępą budowę ciała oraz dużą głowę. Jego upierzenie ma szarobrązowy kolor, z dużą rudą plamą na piersi, która przypomina odwrócone serce z szarą obwódką. Ptaki te są z natury bardzo terytorialne i mają czujną naturę. Zamieszkują one całą Europę oraz zachodnie obszary Syberii i Azji Mniejszej. Co ciekawe, ich niewielkie populacje można spotkać także w Algierii oraz na niektórych wyspach wschodniego Atlantyku. Osobniki z Polski często zimują na terenach Półwyspu Iberyjskiego, jednak niektóre zimują także na terenach lęgowych. Do Polski przybywają zimą osobniki ze Skandynawii.

Rudziki nawołują się charakterystycznym cykaniem.

Szpak

Szpak zwyczajny to średniej wielkości ptak z rodziny szpakowatych, zaliczany do ptaków częściowo wędrownych. Ptaki te pochodzą z Eurazji, jednak dzięki introdukcji ich 13 podgatunków zamieszkuje wszystkie kontynenty z wyjątkiem Antarktydy. Ptaki te w okresie jesienno-zimowym mają czarne upierzenie w charakterystyczne białe lub jasnopłowe kropki i kreski, natomiast w okresie godowym przybierają czarne upierzenie z jaśniejszymi końcami piór, które mieni się metalicznym i fioletowym połyskiem. Ich krótki dziób przybiera barwę żółtą, a nogi – intensywnie czerwoną.

Gatunek występuje na całym globie w bardzo licznych populacjach i uważany jest za gatunek inwazyjny. Czyni szkody w sadach oraz winnicach, a także wyjada ziarna z pól.

Kos zwyczajny

Kos zwyczajny to średniej wielkości ptak z rodziny drozdowatych, który zamieszkuje niemal całą Europę, a także niektóre tereny Azji i Afryki Północnej. Zaliczają się one do ptaków częściowo wędrownych. Samce mają czarne upierzenie i żółty dziób, natomiast samice mają ciemnobrązowe upierzenie.

Pierwotnie były ptakami leśnymi, jednak wraz z postępującą urbanizacją przenosiły się one coraz bliżej ludzkich siedzib, aż zagościły w miastach. Ich cudowny śpiew można usłyszeć przed świtem oraz wieczorami od marca do lipca.

Szczygieł

Szczygieł to mały ptak z rodziny łuszczakowatych, który zamieszkuje Europę, a także część Azji i Afryki Północnej. Są to ptaki częściowo osiadłe – w Polsce ich populacja jest dość liczna. Te barwne ptaki wyróżniają się czerwoną maską na twarzy, ciemnym wierzchem głowy, a także białymi policzkami, piersią i kuprem. Ich ogon jest czarny i rozwidlony, z charakterystycznymi białymi plamkami na sterówkach, skrzydła natomiast są czarne, z żółtymi pokrywami.

Żyją one najchętniej na terenach uprawnych i unikają gęstych lasów. Zasiedlają najczęściej obrzeża lasów liściastych i mieszanych, a także sady, ogrody, aleje i zalesienia.

Sklep Zoologiczny KrakVet.pl

Szeroki wybór karm dla ptaków zimujących

Gawron

Gawron to duży ptak z rodziny krukowatych, który zamieszkuje Eurazję. Jest podobnej wielkości jak wrona, ale smuklejszy, a także mniejszy od kruka. Mają czarne upierzenie, które pod światło ma fioletowy połysk. Dojrzałe osobniki mają natomiast gołą nasadę dziobu o białawej barwie. Ptaki te żyją w mieszanych stadach, w których mogą również przebywać kawki.

Są to niezwykle inteligentne i towarzyskie ptaki. Potrafią wytwarzać narzędzia i używać ich według potrzeby.

Dzięcioł duży

Dzięcioł duży, znan również jako dzięcioł pstry większy, to średniej wielkości ptak z rodziny dzięciołowatych, który zamieszkuje tereny Eurazji i Afryki Północnej. Ptaki te są głównie osiadłe, jednak migrują na inne tereny w przypadku niedoborów nasion. Ma on kontrastowe upierzenie – wierzch głowy, grzbiet, skrzydła, kuper i ogon są czarne, z białym spodem i jaskrawoczerwonym podogoniem.

To najliczniejszy występujący w Polsce dzięcioł. Zamieszkuje stare lasy liściaste, iglaste lub mieszane.

Kawka zwyczajna

Kawka zwyczajna to ptak z rodziny krukowatych, który zamieszkuje Eurazję, a także północno-zachodnią Afrykę. Wielkością przypominają one gołębia – to najmniejsze z krukowatych ptaków. W zależności od odmiany maja upierzenie czarne z łupkowato-szarymi bokami szyi, głowy i karku lub też z białymi plamami z boku szyi.

Dawniej zamieszkiwały głównie skupiska starych, dziuplastych drzew oraz szczeliny skalne. Co ciekawe, po II Wojnie Światowej zawitały one także do miast, w których niektóre rejony zmieniły się w wygodne dla nich rumowiska skalne.

Ptaki nawodne zimujące w Polsce

Czy wiesz, że w Polsce zimują również niektóre gatunki ptaków nawodnych? Zaliczają się do nich między innymi kaczki, łabędzie, a także czaple. Poniżej przybliżamy trzy gatunki, które możesz spotkać zimą.

Kaczka krzyżówka

Kaczka krzyżówka to najbardziej licznie występujący gatunek kaczki, która zamieszkuje większość półkuli północnej. U ptaków tych możemy zaobserwować bardzo wyraźny dymorfizm płciowy – u samców występuje barwne upierzenie z zieloną głową i brązowym lub szarym tułowiem i skrzydłami, natomiast samice mają mniej kontrastowe, pomarańczowo-brązowe pióra.

Co ciekawe, pochodzą od nich kaczki domowe.

Zobacz: Dokarmianie ptaków zimą – jaki karmnik wybrać?

Łabądź niemy

Łabędź niemy to duży ptak zaliczany do częściowo wędrownych, który pochodzi z podrodziny gęsi w rodzinie kaczkowatych. Zamieszkuje tereny Eurazji. Te zachwycające ptaki często można spotkać w parkach ze zbiornikami wodnymi, w stawach, a także w jeziorach. Często zimują na terenach miejskich, gdzie są dokarmiane przez ludzi. Żywią się one roślinami z dodatkiem małży, ślimaków, a także larw owadów.

Czy wiesz, że łabędzie uważane są za symbol wierności? Łabędzie bardzo często dobierają się w pary na całe życie.

Czapla siwa

Czapla siwa to duży ptak wodny z rodziny czaplowatych, który zamieszkuje tereny Europy, Azji i Afryki. Zamieszkują one płytkie wody przy jeziorach, rzekach i ujściach rzek, a także trzcinowiska, pola ryżowe i namorzyny. Poluje poprzez nieśpieszne brodzenie w wodzie i wypatrywanie zdobyczy.

Żywią się one głównie rybami, ale także małymi ssakami i ptakami.

Ptaki drapieżne zimujące w Polsce

Co ciekawe, w Polsce zimuje także bardzo wiele gatunków ptaków drapieżnych. Zaliczamy do nich między innymi liczne gatunki sów. Poniżej przybliżamy cztery ptaki drapieżne, które zimują w naszym kraju.

Puchacz

Puchacz zwyczajny to duża sowa z rodziny puszczykowatych, która zamieszkuje niemal całą Eurazję, z wyjątkiem tundry. Ptak ten wybiera niedostępne tereny na swoje gniazda. Poluje na średniej wielkości ptaki i ssaki, a także na niektóre owady.

Jest prawdopodobnie największą sową świata. Poluje przeważnie o świcie i o zmroku, ale może być aktywny całą dobę.

Puszczyk

Puszczyk to duży ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych, który jest najliczniejszym, a także najczęściej spotykanym gatunkiem sowy w Europie. Zamieszkują one głównie lasy liściaste i mieszane, natomiast na swoje domy często wybierają stare, okazałe drzewa, w których mogą znaleźć przestronne dziuple.

Ptaki te są aktywne całą noc, polując na swą zdobycz. Co ciekawe, ptaki te łatwiej usłyszeć niż zobaczyć – dość donośnie się nawołują.

Pustułka zwyczajna

Pustułka zwyczajna to średni ptak z rodziny sokołowatych, który występuje na terenie Europy, a także północnej Afryki i wschodniej Azji. Występują one w zadrzewieniach na polach i łąkach, a także na obrzeżach lasów. Pojawiają się również na terenach miejskich i obszarach bezleśnych.

Najczęściej można je zaobserwować, gdy ptak zwisa w powietrzu, wymachując skrzydłami. W locie wydają z siebie przenikliwy pisk.

Myszołów zwyczajny

Myszołów zwyczajny to duży ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, który występuje na terenie Europy i Azji. Ptaki te występują w okolicach leśnych terenów. Miejscami ich polowań są łąki, pola i stepy. Polują na gryzonie, krety, gady i płazy.

W Polsce ptaki te są pod ochroną.

Ptaki przylatujące na zimę do Polski

Warto wiedzieć, że niektóre ptaki przylatują na zimę właśnie do Polski. Migrują one do nas z regionów o zimniejszym klimacie niż nasz, takich jak kraje skandynawskie czy Syberia. Zaliczamy do nich takie ptaki, jak kaczka lodówka, śnieguła, jemiołuszka, czeczotka, droździk, jer, bielaczek, uhla, nur czarnoszyi czy też bernikla obrożna.

Co jedzą ptaki zimujące w Polsce?

Większość ptaków zimujących w Polsce, za wyjątkiem ptaków drapieżnych, ma zbliżoną dietę – żywią się one zbożami, kaszami, ziarnami (na przykład słonecznika lub dyni), owocami, orzechami i rozmaitymi gotowymi mieszankami, które zawierają kompozycję tych składników.

Pamiętaj przy tym, że popularna metoda dokarmiania ptaków chlebem lub jego okruszkami jest dla ptaków nie tylko szkodliwa, lecz wręcz groźna – chleb, resztki żywności i pokarmy zawierające dużą ilość soli mogą mieć katastrofalny skutek dla zdrowia ptaków. Prowadzą do chorób takich, jak groźne anielskie skrzydło, które u dorosłych ptaków jest wadą nieodwracalną – pozbawia ona ptaki zdolności lotu.

Przeczytaj więcej: Karmienie ptaków chlebem – czy wolno? Możliwe skutki

Dokarmianie ptaków zimujących

Czy zatem powinno się dokarmiać ptaki zimujące? Oczywiście warto – należy jednak podejść do tego odpowiedzialnie. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek, które warto brać pod uwagę:

• dokarmiaj ptaki wyłącznie zimą,
• podawaj ptakom wyłącznie składniki zdatne do spożycia przez ptaki (nie dokarmiaj chlebem!),
• zadbaj o to, by dokarmiać je w miejscach, w których nie są narażone na wypadek albo atak drapieżników,
• zaopatrz się w odpowiednie mieszanki, kule lub dzwonki dla ptaków zimujących,
• rozważ postawienie karmnika.

Ptaki zimujące w Polsce – najczęściej zadawane pytania

Przygotowaliśmy dla Ciebie infografiki z najczęściej zadawanymi pytaniami – sprawdź!