Szczur wodny czyli piżmak to gryzoń podobny do szczura lub bobra, który jest znany ze swojego charakterystycznego wyglądu oraz niektórych cech podobnych do bobra. Ten gatunek gryzonia przybył do naszego rejonu z Ameryki – występujący w Polsce piżmak wodny polski to ten sam gatunek, co piżmak amerykański. Ten podobny do bobra amerykański gryzoń często jest traktowany jako szkodnik, gdyż kopie nory, które mogą uszkadzać umocnienia i brzegi zbiorników wodnych lub też stawy rybne. Piżmak jest jednak pod częściową ochroną w Polsce, więc należy postępować z nimi rozważnie. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej temu gryzoniowi, jego środowisku i trybowi życia, a także sposobom pozbycia się go w razie konieczności.
Spis treści
Jak wygląda piżmak? Piżmak a szczur wodny
Szczur wodny, czyli inaczej piżmak, to gatunek gryzonia, który w wyglądzie jest nieco podobny do bobra lub do szczura, stąd też jego zwyczajowa nazwa. Jest znany również jako szczur piżmowy albo piżmoszczur. W Polsce występuje ta sama odmiana piżmaka, co w Ameryce – piżmak polski to ten sam gatunek gryzonia, co piżmak amerykański.
Jak wygląda szczur wodny, czyli piżmak? Piżmak osiąga wielkość od 0,7 do 1,8 kg przy długości ciała 27-35 cm. Jego ogon mierzy około 20-28 cm. Piżmak polski charakteryzuje się krępą budową ciała i krótkimi kończynami. Jego futro jest gęste na tułowi, a rzadsze na ogonie. Futro piżmaka zwykle jest ciemnobrązowe lub jasnobrązowe, choć na brzuchu bywa jaśniejsze, zwykle szare. Charakterystyczną cechą szczura wodnego jest duży, stosunkowo gruby ogon, który ułatwia mu pływanie. W przeciwieństwie do bobra, którego może przypominać, piżmak nie ma charakterystycznego zaokrąglenia na ogonie.
Piżmak jest również znany ze swojego charakterystycznego zapachu, który wydziela z gruczołów. Piżmo znane miłośnikom perfum często jest pozyskiwane od zwierząt, w tym właśnie od piżmaków. Jednak coraz częściej zastępuje je wariant syntetyczny.
Szczur wodny – piżmak polski i amerykański
Szczur wodny, czyli piżmak polski, jest gatunkiem introdukowanym pochodzącym z Ameryki Północnej, który w naszym kraju zadomowił się na dobre. Oznacza to, że został on sprowadzony z Ameryki Północnej przez człowieka. Jego ekspansja na terenie Europy datowana jest na początek XX wieku.
Pierwsze kilka osobników zostały sprowadzonych przez księcia Colloredo-Mansfelda. Pierwotnie introdukowany w celach hodowlanych, na futra, piżmak polski szybko zadomowił się w polskich ekosystemach wodnych. Co ciekawe, cała europejska populacja szczura wodnego wywodzi się od zaledwie kilku osobników, które uciekły z fermy Stará Huť w Czechach. Do Polski pierwsze piżmaki dotarły w latach 30. Obecnie piżmak jest szeroko rozprzestrzeniony, szczególnie na obszarach o bogatej roślinności wodnej, jak stawy, rzeki i bagna. Piżmak amerykański to ten sam gatunek i od niego wywodzi się populacja szczurów wodnych żyjących w Polsce.
Zobacz również: Skąd się biorą mszyce i jak się ich pozbyć?
Czym się żywi szczur wodny?
Szczur wodny to wszystkożerne stworzenie. Jego dieta obejmuje różnorodne rośliny wodne i ich zielone części, takie jak trawy wodne czy kłącza tataraku. Oprócz tego piżmak jada także niektóre rośliny lądowe. Czasem może skusić się na uprawy takie, jak kukurydza. Jednak wystarczy ogrodzić teren uprawy od najbliższego zbiornika wodnego, by się go pozbyć. W przypadku braku roślinności, piżmak nie stroni także od pokarmu zwierzęcego, włączając w to owady, małe ryby czy też skorupiaki.
Ich dieta jest uzależniona od dostępności pokarmu w danym środowisku, co sprawia, że piżmak potrafi się przystosować do różnorodnych warunków. Ich zdolność do dostosowywania się do zmieniających się warunków środowiskowych jest kluczowa dla ich przetrwania w różnych ekosystemach.
Szczur wodny – jak się go pozbyć?
Mimo, że szczur wodny jest pod częściową ochroną w Polsce, czasami jego obecność może być uciążliwa, zwłaszcza gdy powoduje on szkody w stawach rybnych lub w umocnieniach brzegów. Istnieje kilka metod pozbycia się tych gryzoni z obszarów, gdzie ich obecność jest niepożądana. Zalecamy tu jednak rozważne, etyczne działanie. Nie trzeba ze szczurami wodnymi iść na wojnę, a raczej nauczyć się z nimi koegzystować. Warto sięgnąć po proste rozwiązanie takie, jak budowanie brzegów i umocnień o łagodnym zboczu, jako że szczur wodny lubi strome brzegi i chętnie kopie w nich nory.
Zdarza się jednak, że na danym terenie pojawi się więcej osobników i ucierpią przy tym nie tylko stawy, ale także uprawy rolne – wówczas trzeba powstrzymać szczury wodne przed dostawaniem się na dany obszar lub je stamtąd odstraszyć. Jednym z najczęściej stosowanych sposobów jest użycie pułapek na szczury wodne – żywołapek. Są to urządzenia, które łapią zwierzęta bez wyrządzania im krzywdy, umożliwiając ich przeniesienie w inne miejsce, zwykle z dala od obszarów zamieszkałych przez ludzi. Inną metodą może być stosowanie repelentów zapachowych lub dźwiękowych, które odstraszają szczury wodne od przebywania w określonym obszarze. Oczywiście ogrodzenie danego obszaru jest sprawdzonym rozwiązaniem.
Warto jednak pamiętać, że gryzonie odgrywają istotną rolę w ekosystemach wodnych i należy podejmować działania ostrożnie, mając na uwadze, że piżmak jest w Polsce pod częściową ochroną.
Gryzonie wodne w Polsce
W Polsce gryzonie wodne, w tym szczury wodne, są często obecne na terenach leżących wzdłuż brzegów rzek, stawów oraz na obszarach bagnistych. Ich obecność może mieć zarówno korzystne, jak i problematyczne skutki. Z jednej strony gryzonie te pełnią istotną rolę w ekosystemach wodnych, przyczyniając się do utrzymania równowagi biologicznej. Z drugiej jednak strony nadmierny wzrost ich populacji może prowadzić do zniszczeń infrastruktury czy upraw rolnych. W Polsce występują takie gryzonie wodne, jak szczury wodne czyli piżmaki, a także nutria i karczownik ziemnowodny.
Przeczytaj też: Jak się pozbyć myszy z domu? Sprawdzone sposoby na myszy
Najczęściej zadawane pytania
Szczur wodny, zwany również piżmakiem, to gatunek gryzonia podobnego do szczura albo małego bobra, które charakteryzuje się krępym ciałem, krótkimi kończynami i gęstym, brązowym futrem. Charakterystyczną cechą jest długi ogon.
Znany jest on również jako piżmak.
Piżmoszczur to wszystkożerne stworzenie. Jego dieta obejmuje różnorodne rośliny wodne, jak również rośliny lądowe, owady, skorupiaki i małe ryby.
Tak, piżmak może jeść ryby, zwłaszcza jeśli nie ma wystarczającej ilości roślinności wodnej ani innych źródeł pożywienia. Jednak ryby stanowią tylko okazjonalny element ich diety, a piżmak zwykle preferuje rośliny wodne i inne drobne organizmy wodne.
Piżmak osiąga zazwyczaj wielkość od 27 do 35 cm. Jego ogon ma około 20-28 cm.
Najczęściej stosowane metody to żywołapki oraz odstraszacze zapachowe lub dźwiękowe. Można również ogrodzić odpowiedni obszar. Zaleca się także tworzenie brzegów o łagodnym zboczu, gdyż szczur wodny lubi strome brzegi.
