Koty, podobnie jak ludzie oraz inne zwierzęta, są podatne na rozmaite choroby i dolegliwości. Wśród nich wyróżnia się między innymi FIP, czyli zakaźne zapalenie otrzewnej.
FIP opisano po raz pierwszy w drugiej połowie XX wieku, a zwiększone ryzyko zachorowania obserwowane jest u młodych kotów (do 2 roku życia), mruczków zmagających się z innymi zakażeniami dotykającymi układu odpornościowego (np. białaczka), a także osobników przebywających w dużych grupach (np. hodowle, schroniska) oraz narażonych na szczególny stres.
Czym w rzeczywistości jest zakaźne zapalenie otrzewnej u kota? Jakie są jego objawy i jak uchronić pupila przed chorobą? Odpowiedzi na wszystkie najważniejsze pytania dotyczące FIP znajdują się w dalszej części poniższego artykułu.
Zobacz również: Niewydolność nerek u kota – objawy, przyczyny i leczenie
Spis treści
Co to jest FIP u kota?
FIP (feline infectious peritonitis) to inaczej zakaźne zapalenie otrzewnej występujące u kotów. Dolegliwość ta wywoływana jest przez mutację powszechnego kociego koronawirusa jelitowego (FECV). Warto przy tym zaznaczyć, że choć FECV wśród mruczków spotykany jest stosunkowo często, nie oznacza to, że u każdego zakażonego koronawirusem kota dojdzie do rozwoju choroby.
Zakaźne zapalenie otrzewnej u kota jest śmiertelną chorobą o bardzo ciężkim przebiegu. Oznacza to, że wyleczenie FIP jest praktycznie niemożliwe, a stosowane leki mają na celu głównie zapewnienie zwierzęciu komfortu i nieznaczne przedłużenie jego życia. Dlatego też każdy opiekun mruczka powinien dołożyć wszelkich starań, aby uchronić ukochanego pupila przed zachorowaniem.
Czy FIP u kota jest zaraźliwe?
Zapalenie otrzewnej u kota to choroba zakaźna, która jednocześnie nie stanowi zagrożenia dla ludzi oraz innych domowych czworonogów (np. psów). Na zachorowanie narażone będą jednak pozostałe koty.
Do zakażenia kocim koronawirusem, który może przeobrazić się w FIP, dochodzi przeważnie drogą pokarmową. Zapalenie otrzewnej najczęściej rozwija się więc u kotów jedzących i pijących z tych samych misek, czy też korzystających z jednej kuwety. Udokumentowano jednak również przypadki kotów, które zaraziły się wirusem drogą kropelkową (aerogenną), czyli poprzez np. bliski kontakt z innym kotem podczas kichnięcia lub rozmaite zabiegi pielęgnacyjne wykonywane przez drugiego mruczka.
Ryzyko zachowania na FIP wzrasta wśród kotów:
- Młodych (do około 2 roku życia);
- Narażonych na długotrwały stres;
- Przebywających w dużych skupiskach (np. hodowle i schroniska);
- Z predyspozycjami genetycznymi;
- Zakażonych wirusem nabytego niedoboru immunologicznego (FIV – koci odpowiednik HIV u ludzi);
- Zakażonych wirusem białaczki (FeLV);
- Z obniżoną odpornością lub osłabieniem organizmu.
Zapalenie otrzewnej u kota – odmiany
FIP może występować w dwóch odmianach – wysiękowej (mokra) i bezwysiękowej (sucha). Pierwsza z nich obserwowana jest u około 75% przypadków wszystkich zachorowań, natomiast druga dotyka około 25% zarażonych kotów.
I choć każda z postaci choroby przyjmuje nieco inny przebieg, tak obydwie z nich okazują się wręcz drastyczne. Odmiana wysiękowa skutkuje bowiem zapaleniem błon surowiczych, któremu towarzyszy gromadzenie się płynu w jamie brzusznej i/lub klatce piersiowej zwierzęcia. Wówczas kot znacząco traci na masie, jego błony śluzowe stają się białe, natomiast brzuch szybko się powiększa. Objawom mogą również towarzyszyć znaczące trudności w oddychaniu.
Bezwysiękowa odmiana zapalenia otrzewnej powoduje w organizmie zwierzęcia zmiany ropno-ziarniniakowe. Często dotykają one oczu, prowadząc do odkształceń źrenic, zmętnienia rogówki, oczopląsu, a także wylewów na siatkówce. Ponadto zapalenie otrzewnej w odmianie bezwysiękowej może również powodować porażenia, drgawki, trudności z trzymaniem moczu, zaburzenia równowagi i orientacji.
Należy przy tym zaznaczyć, iż rozwój FIP w odmianie bezwysiękowej przebiega nieco wolniej niż ma to miejsce w postaci wysiękowej.
Jak rozpoznać objawy FIP u kota?
Objawy zapalenia otrzewnej u kota mogą pojawić się zarówno kilka dni, jak i kilka miesięcy po zakażeniu wirusem. W obrębie towarzyszących chorobie symptomów warto dokonać podziału na odmianę wysiękową i bezwysiękową, a spostrzeżenie objawów powinno być niezwłocznie konsultowane z lekarzem weterynarii.
| Odmiana wysiękowa | Odmiana bezwysiękowa |
| Gorączka (odporna na antybiotyki); Brak apetytu; Szybka utrata masy ciała; Blade lub żółte błony śluzowe; Żółtaczka; Powiększenie brzucha; Powiększenie moszny (u kocurów); Przyspieszony oddech, duszności i trudności w oddychaniu; Biegunka; Osłabienie, apatia i pogorszone samopoczucie; Matowość sierści. | Brak apetytu; Pogorszenie samopoczucia; Gorączka; Żółtaczka; Guzkowate struktury na narządach wewnętrznych; Powiększenie krezkowych węzłów chłonnych; Duszności; Zaparcia lub biegunki; Wymioty; Zaburzenia równowagi i orientacji; Oczopląs i wyraźne zmiany w obrębie oczu; Ataki padaczki. |
FIP – profilaktyka i leczenie
Niestety, zakaźne zapalenie otrzewnej należy do chorób śmiertelnych, gdyż jego pełne wyleczenie jest niemożliwe. W momencie, gdy specjalista zdiagnozuje FIP, możliwe jest wdrożenie poszczególnych sterydów i kociego interferonu, jednak rozwiązana te mają wyłącznie chwilowe działanie. Ponadto weterynarze starają się również ograniczać stan zapalny w organizmie zwierzęcia poprzez stosowanie leków przeciwzapalnych, nawadnianie, wlewy dożylne oraz suplementację kluczowych składników.
Specjaliści stale pogłębiają zagadnienie, jakim jest leczenie FIP, tym samym badając skuteczność takich substancji, jak cyklosporyna A, leku GS-441524, a także GC-376. Na chwilę obecną preparaty te stale podlegają fazie testów. Kwestia ta może ulec zmianie na przestrzeni następnych lat, jednak póki co FIP pozostaje chorobą nieuleczalną.
Długość życia czworonogów, u których zdiagnozowano chorobę może wynosić od kilku tygodni (przy odmianie wysiękowej) do kilku miesięcy (w przypadku odmiany bezwysiękowej). Bardzo często lekarze weterynarii zalecają jednak uśpienie kota, aby ograniczyć jego ból, który potęguje się wraz z czasem trwania choroby.
Jak zapobiegać zapaleniu otrzewnej u kota?
Zasadniczo rzecz biorąc, profilaktyka wystąpienia FIP u kota polega w głównej mierze na prawidłowym dbaniu o swojego pupila. Dotyczy to między innymi takich kwestii, jak zapewnienie zwierzęciu własnych misek i kuwety (jeśli w domu lub mieszkaniu przebywa więcej kotów), a także regularna wymiana żwirku i dokładne czyszczenie pojemnika.
Należy również zadbać o to, aby domowe mruczki nie były narażane na sytuacje nadmiernie stresujące, gdyż odczuwanie intensywnego i długotrwałego stresu może przyczyniać się do zachorowania.
Co więcej, obowiązkiem każdego kociego opiekuna jest również odbywanie regularnych wizyt kontrolnych u specjalisty w dziedzinie weterynarii oraz bieżące kontrolowanie wyglądu, zachowania i stanu domowego pupila. Zaleca się przy tym, aby wszelkie nieprawidłowości lub spostrzeżone zmiany na bieżąco konsultować z weterynarzem. Zignorowanie poszczególnych symptomów może bowiem okazać się tragiczne w skutkach, tym samym potęgując cierpienie odczuwane przez kota.
Szczepienie przeciw FIP
Jedną z możliwości profilaktyki FIP jest zaszczepienie kota, choć rozwiązanie to wzbudza wiele wątpliwości, a przy tym również kontrowersji. W praktyce bowiem surowica odpornościowa jest podawana w formie donosowej, gdyż koci koronawirus namnaża się w błonie śluzowej jamy ustnej, nosowej oraz gardła. Problem pojawia się w momencie, gdy zwierzę jest już nosicielem wirusa FECV, który w praktyce jest nieszkodliwy i powszechny. Wówczas szczepionka nie uchroni czworonoga przed zachorowaniem na FIP, okazując się przy tym całkowicie zbędną.
Sklep Zoologiczny KrakVet.pl
Szeroki wybór wysokiej jakości karm dla chorego kota
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy FIP jest chorobą śmiertelną?
Niestety, ze względu na fakt, iż na chwilę obecną nie istnieje skuteczny lek, który wspomógłby walkę z zapaleniem otrzewnej u kota, choroba ta jest uznawana za śmiertelną.
Czy zapalenie otrzewnej u kota jest zaraźliwe dla człowieka lub innych zwierząt?
Na chorobę narażone są wyłącznie koty. Nie istnieją żadne badania, które dowodziłyby istnienie prawdopodobieństwa zarażenia się kocim koronawirusem FECV przez ludzi oraz pozostałe zwierzęta domowe, w tym również psy.
Czy istnieje szczepienie przeciwko FIP?
Szczepienie przeciwko FIP jest możliwe, szczepionka nie będzie jednak skuteczna w momencie, gdy kot jest już nosicielem wirusa FECV, powszechnie występującego wśród mruczków.
Jak długo żyje kot z zapaleniem otrzewnej?
Prognozy dotyczące kotów chorujących na FIP nie należą do optymistycznych. Długość życia czworonogów z zakaźnym zapaleniem otrzewnej jest uzależniona od postaci choroby, tym samym wnosząc od kilku tygodni (w odmianie wysiękowej) do kilku miesięcy (w odmianie bezwysiękowej). Na chwilę obecną choroba pozostaje nieuleczalna, dlatego lekarze weterynarii często zalecają skrócenie cierpienia zwierzęcia poprzez jego uśpienie.
Zobacz także: Choroby nerek u kota – objawy i leczenie
Przygotowaliśmy dla Ciebie infografikę z podsumowaniem – sprawdź!
Data publikacji: 13.06.2023